درد مفصلی و عضلانی در طب سنتی چگونه درمان می‌شود؟

درد مفصلی و عضلانی با توجه سبک زندگی ماشینی امروز، روش‌های تغذیه، بی‌حرکتی، افزایش وزن و…

بسیار افزایش پیدا کرده است و افزاد زیادی به دنبال امتحان کردن راهکارهای درمان درد مفاصل و عضلانی هستند.

حکمای طب سنتی درد مفصلی و عضلانی را براساس وجود یا عدم وجود ماده بیماری‌زا در مفصل،مفرد یا متعدد  بودن ماده بیماری‌زا و وجود یا عدم وجود ورم در مفصل به انواع مختلف تقسیم کرده‌اند:

انواع دردهای مفصلی براساس وجود یا عدم وجود ماده:

• ساده: در این نوع فقط غلبه یکی از کیفیات سردی، گرمی و یا خشکی موجب ایجاد درد مفاصل می‌شود و ماده‌ای در ایجاد بیماری دخالت ندارد.
• مادی: وجود و غلبه ماده یا باد در مفصل باعث ایجاد بیماری می‌شود..

انواع دردهای مفصلی براساس وجود یا عدم وجود ورم:

• همراه ورم: اکثرا در انواع مادی دیده می‌شود. در واقع ورم ناشی از ریزش و تجمع غیرطبیعی ماده در مفصل است.
• بدون ورم: بیشتر در انواع ساده دیده می‌شود.

علت بروز درد مفصلی و عضلانی:

علل بروز درد مفصلی و عضلانی از دیدگاه طب سنتی عبارتند از:

1. سوء مزاج گرم: غلبه گرمی در مفصل.
2. سوء مزاج سرد: غلبه سردی در مفصل.
3. سوء مزاج خشک: در این حالت غلبه خشکی در مفصل موجب انقباض و جمع شدگی بافت مفصلی شده و ایجاد درد می‌نماید. به دنبال این انقباض در بین بافت مفصل و بافت اطراف آن گسستگی رخ می‌دهد و این مسئله باعث ایجاد درد می‌شود.
4. ضعف مفصل: از دیدگاه طب سنتی هرگاه به عللی ضعفی در یکی از اعضای بدن وجود داشته باشد، مواد زاید بدن در آن نقطه تجمع می‌یابند.
5. افزایش مواد زاید: در بدن و ریزش آن به مفصل.

علل افزایش مواد زاید در بدن و ریختن آنها به مفصل:

• کم تحرکی.
• ترک ورزش و تحرکی که فرد به آن عادت داشته است.
• عدم رعایت دستورات صحیح خوردن و آشامیدن.
• انجام رابطه جنسی و ورزش بلافاصله بعد از غذا.
• استحمام با شکم‌پر.
• وجود نزله (ریزش فضولات و رطوبات از سر به سمت پایین).
• قطع روش‌هایی که فرد به آن عادت داشته و مواد زاید بدن از آن طریق دفع می‌شده است. مثل جراحی همورویید (بواسیر) که مانع دفع خون حاوی مواد زاید از مقعد می‌شود.
• وضعیت نامناسب روحی.

نکته: سوء مزاج تر به تنهایی نمی‌تواند باعث ایجاد درد مفصلی و عضلانی شود.

:

قدم اول در تشخیص درد مفصلی و عضلانی، جدا کردن علل نوع ساده از مادی است.

در نوع ساده به دلیل عدم وجود ماده در مفصل، سنگینی و ورم وجود نداشته

و رنگ مفصل دردناک نیز مثل رنگ سایر اندام‌ها است

و بر حسب اینکه در لمس مفصل گرم، سرد یا خشک باشد؛ در یکی از این انواع قرار می‌گیرد.

در نوع مادی در صورت ریزش ناگهانی ماده به مفصل درد یکدفعه ایجاد شده و همچنین برحسب نوع ماده،

رنگ مفصل دردناک با سایر اعضاء متفاوت است

و نیز بیمار در مفصل مبتلا احساس سنگینی، ورم یا کشیدگی می‌کند.

علایم سوء مزاج مادی بر حسب نوع ماده:

1. درد مفصلی ناشی از غلبه خون: درد ضربان‌دار، سنگینی، گرمی مفصل در لمس، تقدم مصرف غذاهای مولد دم، شیوع بیشتر در فصل بهار.
2. درد مفاصل ناشی از غلبه صفرا: به دلیل لطافت و سبکی و نفوذ صفرا درد سوزنده‌تر و نزدیکتر به پوست حس می‌شود. در لمس نیز مفصل گرم است. این بیماری ممکن است با تب همراه باشد.
3. درد مفاصل ناشی از غلبه بلغم: در این نوع معمولا علایم غلبه بلغم در فرد دیده می‌شود. مثل چاقی ناشی از چربی. در مفصل نیز علایم سنگینی، ورم نرم و درد عمقی (به دلیل علاقه بلغم به قرارگیری در عمق) مشاهده می‌شود. این بیماری بیشتر در فصل زمستان شیوع یا تشدید می‌یابد.
4. درد مفصل ناشی از غلبه سودا: معمولا در افراد با غلبه سودا دیده می‌شود. سودا خلطی غلیظ و متکاثف بوده و علاج ورم و درد مفصل به علت آن سخت‌تر از بقیه است. رنگ مفصل درگیر مایل به کبودی است. این بیماری بیشتر در فصل پاییز شیوع پیدا می‌کند یا تشدید می‌شود.
5. درد مفاصل ریحی (ناشی از باد): این نوع بیماری ناشی از تجمع ریح (باد) در مفصل است و فرد مبتلا سابقه مصرف مواد غذایی مولد ریح (مواد نفاخ) را ذکر می‌کند. بیمار احساس کشیدگی در مفصل دارد و درد از جایی به جای دیگر منتقل می‌شود.
6. درد مفصل ناشی از تجمع چند خلط: معمولا یکی از این اخلاط صفرا است که در ترکیب با خلط دیگر موجب بیماری شده است. در این حالت ترکیبی از علایم اخلاط تجمع یافته مشاهده می‌شود.

 

درمان گیاهی درد مفاصل:

بهتر است بیماران دچار درد مفصلی و عضلانی قبل از شروع ماه رمضان، تحت نظر پزشک به پاکسازی بدن خود از مواد زاید توجه نمایند و با توجه به نوع بیماری خود با رعایت دستورات زیر، به روند بهبود علایم خود کمک کنند:

سوء مزاج گرم ساده:

• مصرف مواد غذایی خنک کننده مثل شربت لیمو، آب انار.
• عناب به صورت ساده یا دم کرده.
• می‌توان از مواد غذایی دفع‌کننده صفرا مانند آلو استفاده نمود.

سوء مزاج سرد ساده:

• استفاده از مواد غذایی گرم کننده و گرم کردن مفصل.
• گردو را با زیره سبز نرم بکوبند و با عسل خمیر کرده و بر بدن بمالند و گرم نگه دارند تا عرق کند. سپس پاک کنند و از مواجهه عضو با سرما بپرهیزند. از دیدگاه طب جدید گردو به خاطر خواص ضدالتهابی خود در بیماری روماتوئید آرتریت باعث تخفیف علائم می‌شود.
• روغن مالی با روغن گرم مثل قسط، بابونه و میخک.

قسط گرم کننده اعضا و جاذب خون به سمت پوست است و در بیماری‌های مفاصل سرد، مفید است. روغن بابونه با طبیعت گرم و خشک برای برطرف کردن درد مفاصل ناشی از سردی و برطرف کردن خستگی عضلات مفید است.

قسط در بافت سینوویال مفاصل خاصیت ضدالتهابی داشته و با تغییر دادن ژن‌ها در بدن باعث تخفیف علائم استئوآرتریت می‌شود.

سوء مزاج خشک ساده:

• خوردن غذاهایی که رطوبت را به بدن بازمی‌گردانند، مانند شیر و بادام.
• روغن مالی با روغن بادام، گل سرخ و کدو که با پیه مرغ یا مرغابی ترکیب شده باشد.

درد مفصلی ناشی از غلبه دم (خون)

• قبل از شروع ماه رمضان با مشورت پزشک به صورت خون‌گیری (فصد یا حجامت) یا مصرف مسهلات مناسب بدن پاکسازی شود.
• آش ماش که چاشنی آن غوره، سماق و تمبر هندی باشد. سوپ جو با آلوبخارا و روغن بادام و چاشنی آب انار یا تمر هندی، نخوداب، سکنجبین ساده و بزوری در درمان این بیماری مفید است.
• پرهیز از خوردن حلوا، عسل، شیره خرما و گوشت به خصوص گوشت قرمز، اما بیماران با ضعف جسمی می‌توانند از گوشت پرندگان و جوجه مرغ استفاده کنند.

درد مفصلی ناشی از غلبه صفرا:

• پاکسازی بدن با فصد یا اسهال.
• پس از پاکسازی باید از داروهای مدر سرد مثل تخم خیار و تخم کاسنی استفاده نمود. به این صورت که آنها را در آبغوره بخیسانند و سپس شیره کشیده و مصرف کنند.
• سکنجبین شکری در بیماری نوع دموی و صفراوی بسیار مفید است. سکنجبین که با سرکه و شکر به میزان مساوی تهیه شده باشد، مایل به سردی و برطرف کننده تشنگی و قاطع صفرا است.
• درد شدید را باید با داروهای تسکین دهنده درد تخفیف داد: ریختن آب سرد بر مفصل، ضماد کردن لعاب اسفرزه مخلوط با روغن گل بر مفصل، خوردن مخلوط گشنیز خشک و شکر از هر کدام 10 گرم، همه تسکین دهنده درد این نوع درد مفصلی هستند. مخلوط گشنیز و شکر یبوست ایجاد می‌کند. خاصیت ضدالتهابی گشنیز در روماتوئید آرتریت در مقالات طب جدید بیان شده است.

درد مفصلی ناشی از غلبه بلغم:

• پاکسازی بدن با فصد یا اسهال.
• از لحاظ رژیم غذایی در سوء مزاج بلغمی باید از مصرف مواد غذایی با مزاج سرد و لبنیات مثل ماست، دوغ و کشک پرهیز کند. رعایت قانون تقلیل غذا (کم کردن غذا) در این بیماری مفید است. بیمار به جای آب از مخلوط آب و عسل یا از نوشیدنی‌هایی مثل جلاب طبی استفاده نماید. مصرف گوشت شتر مرغ برای این بیماران بسیار مناسب است. گوشت جوجه مرغ و پرندگان نیز مفید است ولی از مصرف گوشت گاو و گوساله باید پرهیز نمود. در غذاها از ادویه‌جات گرم مانند زیره، رازیانه، انیسون، دارچین، زعفران، میخک و … و سبزیجاتی از قبیل شنبلیله و شوید، جعفری و ماش استفاده شود. خوردن مداوم مارچوبه و مویز در رژیم غذایی مفید است. مصرف گلقند، مربای وج (اگیر ترکی)، مربای آمله، مربای زنجبیل یا زنجبیل به صورت سفوف با نمک یا شکر نسبت 1 به 10، سکنجبین بزوری یا عنصلی هم توصیه می‌شود. یکی از غذاهای مفید در این بیماری نخوداب است که با ادویه جات گرم مثل زیره، رازیانه، زردچوبه، شوید و … پخته شود.
• روغن مالی با روغن کرچک، روغن قسط، شتر مرغ و بادام تلخ مفید است.

درد مفصلی ناشی از غلبه سودا:

• دفع خلط و پاکسازی بدن با مسهلات مناسب.
• یکی از ترکیبات مفید در دفع سودا، ماءالجبن افتیمونی است که بهتر است بیماران دچار این نوع درد، از 40 روز قبل از شروع ماه رمضان این ترکیب را روزانه مصرف کنند. وی پروتئین (پروتئین اصلی در ماءالجبن) حاوی آنتی بادی بر علیه پاتوژن‌های روده‌ای است که از دیدگاه طب جدید گمان می‌رود که یکی از علل بروز آرتریت روماتوئید باشد. به علاوه لاکتوفرین، آلفا و بتالاکتالبومین موجود در ماءالجبن خاصیت ضدالتهابی در مفاصل دارند.
• رطوبت بخشیدن به بدن با خوردن غذاها و ترکیباتی که رطوبت را به بدن بازمی‌گردانند و نیز استحمام و ورزش در حد اعتدال بسیار سودمند است.
• باید از غذاهای با طبیعت سرد، گوشت گاو و گوساله، عدس، بادمجان، قهوه، نسکافه، کاکائو و غذاهای کارخانه‌ای و بسته بندی، یخ و غذاهای فریزری پرهیز کرد.
• روغن مالی با روغن‌های گرم مثل قسط و بابونه مفید است.
• استفاده از آبزنی که در آن جوشاننده بابونه، مرزنجوش، پونه و شنبلیله استفاده شده باشد.

درد مفاصل ریحی:

• پاکسازی بلغم
• گلقند، گلاب، عرق انیسون، سکنجبین بزوری مفید است.
• روغن مالی با روغن گل

درد مفاصل ناشی از ترکیب دو خلط یا بیشتر:

• ترکیب بلغم و صفرا در این مورد شایع‌تر است. اما به طور کلی باید به نوع خلط تجمع یافته توجه نموده و با توجه به آن به پاکسازی بدن پرداخت.

منبع:

1. کتاب تغذیه و روزه‌داری در سلامتی و بیماری از دیدگاه طب ایرانی

برای استفاده از خدمات دکتر سریتا می‌توانید هر روز از ساعت 9 صبح تا 19 با شماره تلفن‌های  7-88207836-021 و یا 88174700-021 تماس بگیرید. و یا از طریق فرم دریافت مشاوره آنلاین، شماره تماس خود را ثبت کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند. تماس با ما شما کاربران گرامی می توانید از دیگر خدمات درمانی طب سنتی مانند فصد خون ، زالو درمانی ، حجامت ، بادکش ، فصد خون و … بهره‌مند شوید.  کلینیک دکتر سریتا نیز به عنوان مرکز طب سنتی آماده ارائه خدمات رسانی به شما مشتریان عزیز می باشد.