فصد چیست؟
فصد در طب مکمل بر اساس این باور است که بدن انسان از چهار خلط خون، بلغم، صفرا و سودا تشکیل شده است. اگر میزان این چهار خلط همیشه در حد تعادل و تناسب باشد، بدن در حالت سلامت قرار دارد. اما اگر به علت افزایش یا کاهش این اخلاط تعادل و تناسب بدن دچار تغییر شود بدن دچار بیماری می‌شود.
برخی از روش‌های متعادل کردن اخلاط چهارگانه در طب مکمل بر خون‌گیری استوار هستند؛ اعمالی مانند حجامت و فصد. فصد می‌تواند در جهت تعادل و تناسب این چهار خلط عمل کند و از افزایش هر کدام از آن‌ها در بدن و بیماری پیشگیری کند. این روش درمانی، مجاز و مطلوب است؛ مانند حجامت که از درمان‌های پذیرفته‌شده است. این روش بسیاری از سموم بدن را در هنگام غلبۀ سودا دفع می‌کند و موجب دفع مواد زائد خون می‌شود.
روش انجام فصد در بیماری‌های مختلف
در این روش با تیغ‌زدن وریدها خون را از آن خارج می‌کنند. برخی پزشکان با این روش مخالف‌اند؛ آن‌ها بر این باورند که خون و املاح آن برای بدن ضروری است و نباید آن را از بدن خارج کرد.
اما حکما و پزشکان طب سنتی معتقدند فرد گاهی در اثر پرخوری، روی‌هم‌خوری و کم‌تحرکی دچار افزایش اخلاط چهارگانه بدن می‌شود. باید برای درمان این حالت، روش فصد و خارج کردن خون از وریدها را به کار گیرد. این عمل درد چندانی ندارد. اگر تحت نظر پزشک حاذق صورت بگیرد عوارض و خطری ندارد.
کسانی که نباید عمل فصد را انجام دهند
- زنان حامله
- صفراوی‌های شدید
- کسانی که خون سالم کمی دارند.
- افراد بالای ۶۰ سال و زیر ۱۴ سال
- افراد خیلی لاغر و خیلی چاق
- کسانی که مشکلات شدید گوارشی دارند.
- کسانی که به بیماری کبدی مبتلا هستند.
- افراد تب‌دار
- ساکنان مناطق سردسیر
- افرادی که از شدت بیماری چهره ای زرد دارند.
- افرادی که ضعف معده دارند.
چه کسانی باید فصد انجام دهند
- افراد بالغ با مزاج گرم که در مناطق گرمسیر کشور زندگی می‌کنند
- افراد با حجم و غلظت خون زیاد که استخوان‌بندی درشت، رویش زیاد مو، چشم و لب درشت دارند. بیشتر، مردان را شامل می‌شود.
فصد، اضطرار است یا اختیار؟
در طب سنتی، باتوجه به شرایط بیمار می‌توان فصد را اضطراری یا اختیاری در نظر گرفت. در فصد اضطراری هر وقت از روز یا شب که نیاز باشد فصد انجام می‌شود. اگر بیمار با غلبه طبع دموی روبرو باشد، متناسب با میزان پرخونی و قدرت بدنی بیمار از او خون گرفته می‌شود. اگر بیمار کودک باشد معمولاً به‌جای فصد برای او حجامت انجام می‌شود و اگر قدرت بدنی بیمار کم باشد این عمل را در چند نوبت و با احتیاط کامل انجام می‌دهند.
شرایط و عوارض فصد خون
در مواردی که اضطراری برای فصد وجود ندارد ،همچنان فصد خون باید تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی صورت گیرد، همچنین بهتر است شرایط و عوارض فصد خون را بدانیم تا با آگاهی و دقت نظر به سراغ این درمان برویم. چند مورد از این شرایط را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
1- اگر سردی مزاج وجود دارد
طبع بلغمی در این افراد غالب است و مقدار خون، کم است.
2- در مناطقی با آب و هوای بسیار سرد
سردی هوا باعث غلظت و کاهش حجم خون می‌شود و با انجام فصد، این سردی در بدن نفوذ می‌کند.
3- درد شدید
وجود درد شدید در ناحیه‌ای از بدن باعث تحلیل قوای روحی می‌شود، پزشکان طب سنتی دریافته‌اند که فصد خون در این زمان موجب افزایش درد می‌شود و تضعیف روحیه را به همراه دارد. اما اگر احتمال التهاب و ورم در ناحیه دردناک وجود داشته باشد، با در نظر داشتن شرایط و عوارض فصد خون، این عمل را انجام می‌دهند.
4- بعد از حمام، استخر یا سونا
انجام فصد در این زمان موجب تضعیف قوای بدن می‌شود.
5- بعد از رابطه جنسی
نباید عمل فصد خون را بعد از برقراری رابطه جنسی انجام داد.
6- سن کمتر از 14 سال
یکی از موارد مهم درباره شرایط و عوارض فصد خون، مسأله سن است. در سنین کمتر از 14 سال، بدن در سن رشد است و غلبه بلغم وجود دارد، در این حالت انجام فصد می‌تواند موجب جلوگیری از رشد شود. اگر با توجه به شرایط و عوارض فصد خون، باز هم دلیل محکمی برای فصد وجود داشته باشد و همچنین بدن فرد قوی و عروقش پرخون باشد، می‌توان به آهستگی فصد را انجام داد تا بدن به آن عادت کند و بی‌ضرر باشد.
7- سالمندان
در این سنین خون کمتر تولید شده و بدن ضعیف می‌گردد. اگر ضرورت شدید و قوای بدنی مناسب وجود ندارد، می‌توان از انجام فصد خون صرف نظر کرد.
8- افراد لاغر و کم خون
افراد لاغر کم خون را در طب سنتی به دو دسته تقسیم می‌کنند:
الف) اگر خون بدن کم باشد و نتوان فصد را انجام داد.
ب) اگر خون بدن زیاد باشد و به همین دلیل بدن آن خون را مصرف نکند و تجمیع خون در بدن موجب لاغری شود. در چنین اشخاصی برای کاهش حرارت خون در بدن، عمل فصد را انجام می‌دهند.
9- افراد چاق
افراد چاق را در طب سنتی به دو گروه تقسیم می‌کنند:
الف) چاقی گوشتی: در این مورد بدن تنومند و گرم است و طبع دموی غالب است، در این حالت فصد می‌تواند مفید باشد.
نکته مهم این است که در این شرایط هم ممکن است فصد باعث خالی شدن عروق شود، پس باید این عمل را با احتیاط کامل انجام داد.
ب) چاقی چربی: در این مدل از چاقی، بدن سست و نرم است، طبع بلغمی غالب است و بهتر است فصد صورت نگیرد.
10- افراد زردپوست، سفید پوست و کم خون
برای در نظر داشتن شرایط و عوارض فصد خون، زردی پوست را در طب سنتی به دو دسته تقسیم می‌کنند:
الف) زردی پوست بر اثر کم خونی بدن بعد از بیماری و در نقاهت، در این شرایط فصد توصیه نمی‌شود.
ب) زردی پوست بر اثر زیاد بودن خون در بدن، وقتی که خون غلیظ است، به راحتی به سمت پوست نمی‌آید و موجب زردی می‌شود. در این شرایط انجام فصد به منظور تعدیل خون توصیه می‌شود.
11- افراد دارای بیماری‌های مزمن
بیمار بودن برای مدت طولانی می‌تواند موجب سوءهاضمه شود، در این حالت انجام فصد توصیه نمی‌شود مگر آنکه فساد خون باعث بیماری شده باشد. تشخیص این امر برعهده پزشک طب سنتی است. اگر خون غلیظ و تیره باشد باید مقدار کمی از آن خارج شود و اگر خون روشن و رقیق باشد باید از ادامه تخلیه آن، جلوگیری کرد.
12- در حالت سیری معده از غذا یا پر بودن روده از فضولات
در صوررت وجود چنین شرایطی، ممکن است مواد زائد به سمت عروق خونی کشیده شود و موجب گرفتگی و انسداد در رگ‌ها شود. شرایط و عوارض فصد خون در این حالت ایجاب می‌کند که ابتدا معده و روده تخلیه شود و پس از کمی استراحت دادن به بدن، فصد انجام شود.
13- کسانی که معده ضعیف یا غلبه صفرا دارند
کسانی که معده ضعیفی دارند، با معده خالی نباید فصد شوند. در چنین افرادی با در نظر داشتن شرایط و عوارض فصد خون، بهتر است قبل از انجام فصد کمی نان، مربای سیب، انار یا به (فاقد ترشی) خورده شود و شربتی مانند گلاب یا عرق نعناع همراه آن نوشیده شود.
اگر شخصی غلبه صفرا دارد، بهتر است با شکم خالی، کمی نان و سکنجبین و شربت‌های ترش بخورد. پس از انجام فصد نیز آبِ کباب را بخورد و از غذاهای سنگین پرهیز کند.
14- در صورت مسمومیت یا گزیدگی
اگر فردی دچار مسمومیت یا گزش حیوانات شده نباید برای او فصد صورت گیرد. در برخی از شرایط خاص مثل گزش عقرب، زمانی فصد انجام می‌شود که مورد تأیید پزشک باشد.
15- بیمار بودن
اگر فرد دچار اسهال، استفراغ، بی‌خوابی شدید، خستگی مفرط یا… باشد، شرایط و عوارض فصد خون، مشکلات او را تشدید می‌کند.
عوارض احتمالی فصد:
به باور طب سنتی فصد به موارد زیر کمک می‌کند: کاهش فشار خون بالا درمان سردرد بهبود بیماری‌های پوستی و سم زدایی بدن کمک می کند.اما در بعضی موارد ممکن است فصد عوارضی مانند عوارضی مانند سرگیجه، ضعف، عفونت و کبودی داشته باشد.
موارد منع فصد: فصد خون برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که کم‌خونی، فشار خون پایین یا بیماری‌های خاص دارند، نباید فصد خون انجام دهند.
درمان بیماری‌ها با فصد
برخی بیماری های قابل درمان با فصد خون:
کسی که درد چشم و خارش شدید چشم دارد فصد سفالیک انجام می‌شود. در گل مژه و خار چشم فصد هر دو سفالیک انجام می‌شود. (با فاصله یک هفته یا دو هفته).
برای سرفه‌های همراه با خلط خونی و آسم فصد بازیلیک (رگ دست) انجام می‌شود.
خستگی‌های بدن از کمی و زیادی خون است؛ اگر از پرخونی باشد فصد و اگر از کم‌خونی باشد بادکش انجام می‌شود. به دنبال آن به بیمار توصیه می‌کنند که خوراک خون‌ساز مانند شربت عسل، شیره‌ها (شیرۀ انگور، خرما، توت و…) انجیر، زیتون، انگور، خرما، گوشت کبابی بره و… استفاده کند.
اشتهای بیش از اندازه در دموی‌ها و بلغمی‌ها نیز با این عمل درمان می‌شود. همچنین برای انسداد کیسۀ صفرا، بین انگشت چهارم و پنجم دست راست انجام می‌شود.
فصد رگ‌های قسمت‌های مختلف بدن مانند گردن، پیشانی، پشت زانو و… برای التیام دردهایی مانند درد بواسیر، درد رحم، سوءهاضمه، کمردرد، واریس، خونریزی شدید بینی، پرفشاری خون، درمان برخی نازایی‌ها به کار می‌رود.
یکی از درمان‌های دیابت فصد است.
در بیماری‌های قلبی نیز مفید است.
فصد زیر لب هم برای بوی بد دهان مفید است.
فصد زیر زبان برای لکنت زبان ناشی از گرمی مفید است.
معتبرترین کلینیک برای انجام فصد خون
همان‌طور که در متن اشاره شد، فصد خون باید توسط پزشک متخصص طب سنتی و در محیطی کاملاً بهداشتی صورت گیرد. پزشک معالج پیش از تجویز درمان باید شرایط و عوارض فصد خون را در مورد شما به‌طور کامل بررسی کند تا سلامت شما در طول پروسه درمان تضمین شود.
کلینیک طب سنتی دکتر سریتا یکی از معتبرترین کلینیک‌ها برای انجام فصد خون در تهران است. در این کلینیک پزشکان متخصصی که سال‌هاست در زمینه فصد درمانی و سایر روش‌های طب سنتی تبحر دارند مشغول فعالیت هستند. کلینیک دکتر سریتا زیرمجموعه هولدینگ سلامت دکتر بانوکا است و در خیابان توانیر قرار دارد. برای تعیین نوبت انجام فصد خون یا ویزیت با پزشکان این مجموعه می‌توانید با شماره‌های درج شده در پایین صفحه تماس بگیرید. درمانگران این مجموعه پس از گرفتن شرح حال دقیق از مراجعین و با در نظر داشتن حالات و وضعیت روحی و جسمی بیماران، اقدامات درمانی را برای این افراد انجام می‌دهند. پس شما می‌توانید با خاطری آسوده فصد خون را در این کلینیک انجام داده و برای حفظ و ارتقا سلامت خود با طب سنتی اقدام کنید.
برگرفته از کتاب اعمال یداوی فصد، حجامت، بادکش، زالو؛
