فواید ماساژ درمانی برای دیسک کمر

روزبه‌روز افراد بیشتری به کمردرد مبتلا می‌شوند. عامل بسیاری از این دردها مشکلات ناشی از دیسک کمر می‌باشد. ماساژ درمانی برای دیسک کمر یکی از راه‌های درمانی تایید شده و موثر در درمان فتق کمر است. ضمن بررسی دلایل ابتلا به این اختلال، راه‌های درمان و  فواید ماساژ درمانی برای این مشکل می‌پردازیم.

ورزش نکردن، وضعیت بدنی نامناسب و چاقی تنها چند عاملی هستند که در افزایش کمر درد ناشی از فتق دیسک (که دیسک لغزیده نیز نامیده می‌شود) نقش دارند. این وضعیت بیشتر در قوس کمری، یعنی بخش پایینی ستون فقرات دیده می‌شود. درمان استاندارد پزشکی برای کاهش این درد چیست؟ درمان دارویی، انجام حرکات کششی و در برخی موارد جراحی.

علائم و نشانه‌های فتق دیسک کمر چیست؟

فتق دیسک یک اختلال در عملکرد بافت نرمِ قرار گرفته بین مهره‌های ستون فقرات است. این دیسک‌ها زمانی‌که به درستی و بدون هیچ نقصی کار خود را انجام می‌دهند، شدت ضربات ناشی از حرکت را کاهش داده و از استخوان‌ها و اعصاب محافظت می‌کنند.

آسیب‌دیدگی دیسک کمر ممکن است باعث برجستگی و حتی در برخی موارد پارگی دیسک شود. نتیجۀ این امر اغلب‌ اوقات ایجاد درد است، اما همیشه هم اینطور نیست. دیسک‌های آسیب‌دیده، به دلایلی که هنوز مشخص نیست، همیشه دردناک نیستند و برای تایید تشخیص به MRI، سی‌تی اسکن یا آزمایش رنگ نیاز است. اما این علائم می‌تواند نشان‌دهندۀ آسیب در دیسک کمر باشد:

• ناتوانی در حرکت
• کاهش تحرک
• ضعف یا بی‌حسی عضلانی در بازوها یا پاها
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده

پزشکان ممکن است داروهای مسکن بدون نسخه، داروهای مخدر تجویزی یا حتی جراحی را برای تسکین درد دیسک کمر توصیه کنند، اما ماساژ درمانی ممکن است راه‌حل ملایم‌تری برای این مشکل باشد. تحقیقات نشان داده است که ماساژ درمانی می‌تواند برای کمردرد و به خصوص دردی که در ناحیه قوس کمری است، بسیار مفید باشد.

ماساژ درمانی چگونه می‌تواند به تسکین درد دیسک کمر کمک کند؟

شما ابتدا باید بدانید که بر خلاف تصوری که رایج است، فتق دیسک یک بیماری دائمی ‌نیست. در بسیاری از موارد این آسیب‌دیدگی می‌تواند بهبود یابد و دیسک به حالت عادی باز ‌گردد. کمپرس‌های سرد مانند کیسۀ یخ و استراحت بسیار مفید هستند، اما ماساژ درمانی بسیار فراتر از این گزینه‌ها می‌تواند به تسکین درد و ترمیم آسیب ‌کمک کند.

ماساژدرمانگرها نمی‌توانند فتق دیسک کمر را درمان کنند، اما تمرینات بدن درمانی، سلامت عضلانی ناحیۀ اطراف آسیب‌دیدگی را افزایش می‌دهد و این می‌تواند فشار زیادی را از روی ناحیۀ آسیب‌دیده برداشته و به آن اجازه دهد خود را بهبود ببخشد. در پیِ ماساژ درمانی گردش خون تحریک می‌شود، تنش عضلانی کاهش می‌یابد و ترشح اندورفین‌های ایجادکنندۀ احساس خوبی باعث کاهش درد می‎شود.

ماساژدرمانگر باید هنگام ماساژ از فشار روی ناحیۀ آسیب‌دیدۀ دیسک اجتناب کند و اگر مراجعه‌کننده به فتق دیسک کمر مبتلا بود، حتما باید قبل از ماساژ درمانی توسط یک پزشک معاینه شود. فتق دیسک کمر یکی از وضعیت‌هایی است که بهتر است از ایجاد هر گونه ناراحتی و درد جلوگیری کنید.

ماساژدرمانگر می‌تواند با یک لمس ملایم شروع کند و سپس تا حدی که بیمار می‌تواند تحمل کند عمق ماساژ خود را بیشتر کند. ماساژ درمانگر باید حین انجام ماساژ مدام با مراجعه کننده تعامل داشته باشد و از لمس هر ناحیۀ حساس یا دردناک اجتناب کند.

درمان دارویی و جراحی تنها راه‌حل برای درمان درد فتق دیسک کمر نیستند. ماساژ درمانی می‌تواند با حمایت و تشویق مکانیسم‌های درمانی بدن، به خود درمانی بدن کمک کند.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ارزیابی ماساژ درمانی این است که مشخص شود آیا انجام آن روی یک شرایط خاص مناسب است یا خیر. با این وجود که ماساژ درمانی در بیشتر موارد بی‌خطر است، مواردی وجود دارد که در صورت اعمال درمان نامناسب می‌توان آسیب بیشتری به فرد وارد کرد. فتق دیسک کمر نیز دقیقا چنین شرایطی است. به طور کلی اگر ماساژ درمانی به درستی انجام شود، می‌توان از انواع مختلف آن و افزایش میزان اثربخشی آن استفاده کرد.

فتق دیسک بر اثر بارهای فشاری ناگهانی یا طولانی‌مدت بر روی ستون فقرات به وجود می‌آید. فتق‌ها در ناحیۀ کمری (لومبار) شایع‌تر از ناحیۀ گردنی (سرویکال) هستند، اما همچنان می‌توانند درد یا ناتوانی قابل‌توجهی را در هنگام بروز ایجاد کنند.

فتق دیسک گردن باعث ایجاد درد یا اختلال عملکرد عصبی در گردن یا اندام فوقانی می‌شود. این وضعیت نسبتا شایعی است و اغلب بدون علامت و نشانه‌ای در افراد رخ می‌دهد، بنابراین وجود فتق دیسک لزوما به معنای یک مشکل پاتولوژیک نیست.

مشخصات

دیسک بین‌مهره‌ای برای نقض ضربه‌گیری و مهار نیروهای فشاری منتقل‌شده از طریق ساختارهای اسکلتی بدن طراحی شده است. مرکز دیسک از یک مادۀ ژله‌مانند درونی به نام هستۀ پالپوس تشکیل شده است. هسته توسط لایه‌های متحدالمرکزی از کلاژن احاطه شده است که مرز بیرونی دیسک را تشکیل می‌دهد که حلقۀ فیبری یا آنولوس فیبروزوس نامیده می‌شود.

هنگامی‌که فشاری بر دیسک وارد می‌شود، هسته به دیواره‌های حلقه فشار می‌آورد. با افزایش فشار، فیبرهای حلقوی شروع به پاره شدن می‌کنند و دیسک تغییر شکل می‌دهد. دیسک معمولا در جهت خلفی-جانبی حرکت می‌کند. متاسفانه، ریشه‌های عصبی گردنی به جایی که فتق دیسک رخ می‌دهد، بسیار نزدیک هستند، بنابراین فتق اغلب به ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند و باعث اختلال عملکرد اعصاب حسی یا حرکتی می‌شود.

فتق دیسک گردن بیشتر در قسمت تحتانی ستون‌فقرات گردنی (سرویکال) دیده می‌شود. ریشه‌های عصبی در این ناحیه شبکه بازویی یا شبکه عصبی براکیال را تشکیل می‌دهند. اعصاب شبکۀ بازویی در نهایت در طول اندام فوقانی پایین می‌آیند، بنابراین علائم فشردگی عصب معمولا در تمام یا بخشی از اندام فوقانی احساس می‌شود.

در برخی موارد، فتق دیسک یک آسیب‌دیدگی حاد است که بر اثر وارد شدن یک فشار ناگهانی بر روی ستون فقرات گردنی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، فتق زمانی ایجاد می‌شود که فردی پس از شیرجه، سر خود را به کف یک استخر شنای کم‌عمق بکوبد. در شرایط دیگر، فتق دیسک ممکن است در اثر فشارهای قابل‌توجه در طول زمان ایجاد شود، مانند مواردی که از وضعیت مزمن سر متمایل به جلو رخ می‌دهد.

علائم اولیه فتق دیسک گردن درد، گزگز، بی‌حسی یا ضعف در گردن یا اندام فوقانی را شامل می‌شود. درد یا گزگز و بی‌حسی می‌تواند در تمام اندام فوقانی یا فقط در بخشی از آن رخ دهد. ضعف عضلانی ممکن است در هر یک از عضلات اندام فوقانی که توسط فیبرهای اعصاب آسیب‌دیده عصب‌دهی می‌شوند مشهود باشد. از آنجایی که علائم ممکن است در هر ناحیه از اندام فوقانی رخ دهد، تشخیص فتق دیسک گردن از سایر آسیب‌شناسی‌های ناشی از فشردگیِ عصبی که در اندام فوقانی رخ می‌دهد (مانند سندروم‌ خروجی قفسه سینه یا سندروم تونل کارپال)، می‌تواند چالش‌برانگیزتر و دشوارتر باشد.

روش‌های پیشنهادی برای درمان

با این وجود که زمانی جراحی برای این وضعیت تقریبا ضروری در نظر گرفته می‌شد، اما اکنون این روش درمانی برای این وضعیت چندان رایج نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که مشکلات فتق دیسک ممکن است خودبه‌خود و بدون جراحی یا سایر روش‌های تهاجمی ‌بهبود یابد. برخی از تمرین‌های توانبخشی برای برگشتن دیسک به حالت عادی و دور از ریشه‌های عصبی آسیب‌دیده، به افراد مبتلا توصیه می‌شوند.

با این وجود که ماساژ درمانی به طور مطلق برای درمان فتق دیسک منع انجامی ندارد، اما روش‌های درمانی باید با احتیاط مورداستفاده قرار بگیرند. در بیشتر تکنیک‌های ماساژ درمانی، زائده‌های جانبی ستون فقرات از فشردگی بیشتر ریشه‌های عصبی جلوگیری می‌کنند، اما علائم می‌توانند با حرکات جزئی مهره‌‌ها که بر اثر فشار وارد شده به ناحیۀ آسیب‌دیده تشدید می‌شوند.

ماساژ برای کاهش تنش عضلانی در ناحیۀ آسیب‌دیده مفید است و ممکن است فشار روی دیسک را کاهش دهد. با این حال، ماساژ نیز باید با دقت و تنها زمانی که میزان اختلال مشخص شده است، انجام شود.

با توجه به موارد ذکر شده، به اهمیت ماساژ درمانی و تبحر متخصص ماساژ پی می‌بریم. کلینیک طب سنتی دکتر سریتا با حضور متخصصین با تجربه و حرفه‌ای آماه ارائه خدمات ماساژ به مراجعین محترم می‌باشد.

منبع: centerpointmn.com و massagetoday.com ؛