امروزه تشخیص طبع و دانستن نوع مزاج برای همه جالب است. اگر شما هم علاقه‌مندید دانسته‌های بیشتری در مورد طبع خود کسب کنید، این مطلب فرصت مناسبی است تا اطلاعات دست اولی در مورد مزاج و طبع خود کسب کنید.
چهار مزاج
پایه و اساس انواعِ روان تن در طب یونانی را چهار مزاج تشکیل می‌دهند. نام هر یک از آنها از مزاج خاصی گرفته شده است و با غلبۀ آن مزاج و ویژگی‌های اساسی مرتبط با آن مشخص می‌شود.
چهار مزاج مفاهیم اساسی تشخیص و درمان در پزشکی یونانی را می‌سازند. نوع طبع و مزاج خود را بشناسید تا پی ببرید برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها چگونه به درستی غذا بخورید، زندگی کنید و دارو مصرف کنید.
هر یک از چهار مزاج را می‌توان از رویِش ویژگی‌های اساسی خاص بدن، فیزیولوژی، گوارش و متابولیسم، شخصیت و خلق‌وخوی تشخیص داد. چهار مزاج و صفات متمایز آنها به شرح زیر است:
-
مزاج دموی (Sanguine)
مزاج: خون
ویژگی‌های اساسی: گرم و تر
به طور کلی مطلوب‌ترین و رایج‌ترین مزاج در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا خون جوهرۀ نشاط و سلامتی است، اما نقص‌هایی هم دارد. صفات مزاج دموی عبارتند از:
صورت: صورت و سر بیضی یا بلوطی شکل، دهان و لب‌های ظریف و خوش‌فرم، چشم‌های بادامی شکل زیبا، اغلب به رنگ قهوه‌ای و گردنی زیبا و قو مانند دارند.
هیکل: در جوانی متعادل، یعنی نه خیلی چاق و نه خیلی لاغر هستند و به طور کلی هیکلی متوسط و عضلانی دارند. مفاصل آنها به خوبی شکل گرفته است؛ استخوان‌ها، تاندون‌ها، سیاهرگ‌ها برجسته نیستند. ممکن است بعد از چهل سالگی بیشتر در اطراف باسن و ران‌ها وزن اضافه کنند.
مو: ضخیم، حجیم و موج دار است. در مردان موهای صورت و بدن آنها زیاد است.
پوست: صورتی و گل انداخته و نرم است. در لمس احساس گرمای لذت‌بخشی دارد.
اشتها: بسیار پراشتها هستند که اغلب بیشتر از ظرفیت گوارشی آنهاست. علاقه و میل زیادی به غذاهای چرب یا شیرین دارند. بسیار خوش خوراک هستند.
هضم: وضعیت هضم در آنها خوب تا متوسط است. ممکن است با زیاده‌خوری اذیت شوند.
متابولیسم: متابولیسم متوسط و متعادل دارند. مخاط گوارشی، تنفسی و دستگاه تناسلی می‌تواند نواحی مشکل‌ساز آنها باشد.
مشکلات شایع: مستعد افزایش متابولیک خون و ابتلا به اورمی، نقرس، دیابت و کلسترول بالا هستند. از دیگر مشکلات احتمالی آنها می‌توان به تنبلی روده، احتقان و تنبلیِ کبد و لوزالمعده، احتقان خون، اختلالات خونریزی، التهاب مخاطی و گرفتگی تنفسی مانند آسم، بیماری‌های ادراری، اختلالات دستگاه تناسلی، قاعدگی زیاد در زنان، مشکلات پوستی، حساسیت مفرط و احتقان مویرگ‌ها اشاره کرد.
ادرار: به رنگ زرد پررنگ یا روشن و غلیظ است.
مدفوع: خوش‌فرم است، یعنی نه خیلی سفت و نه خیلی نرم است.
تعریق: میزان عرق در آنها متعادل و متوسط است.
خواب: متوسط، متعادل و عمیق و آرام است. ممکن است کمی خروپف کنند.
رویاها: معمولا رویاهایی خوشایند، جذاب، سرگرم‌کننده و رمانتیک و با مضمون سفر، لذت، بازی و حواس‌پرتی دارند.
ذهن: قوۀ قضاوت آنها به خوبی توسعه یافته است. یک ذهنیت تلفیقی که دوست دارد تمام جوانب را در نظر بگیرد. دیدگاهی ذهنی مثبت و خوش بینانه دارد. نسبتا متعارف و سازگار است و مهارت‌های اجتماعی خوبی دارد.
شخصیت: پرشور، مشتاق، برون‌گرا، خوش‌بین، با اعتمادبه‌نفس، آماده به خدمت، متین و موقر، بسیار سخاوتمند و پر از احساسات است. زیبایی ظرافت و هنر را دوست دارد. طبیعتی لذت‌جو و آسان‌گیر دارد. اجتماعی، اهل معاشرت، خوش قلب، شاد و سرزنده است.
از جمله غذاهایی که برای افراد دارای مزاج گرم و تر مناسب است می‌توان، انواع آش (مانند آش برنج، آش انار، آش سماق، آش سکنجبین)، انواع سوپ، آبگوشت و خورش، غذاهای سبک گیاهی پخته یا بخارپز و آب دوغ خیار را نام برد.
آش‌های سنگین مانند آش رشته یا آش شله قلمکار و حلیم برای این افراد مناسب نیست.
-
مزاج صفراوی (Choleric)
مزاج: صفرای زرد
ویژگی‌های اساسی: گرم و خشک
مزاج صفراوی گرم‌ترین و فعال‌ترین مزاج است. صفات آن عبارتند از:
صورت: آنها فکی پهن، بینی تیز و گونه‌هایی بلند دارند. خصوصیات چهرۀ آنها تیز و زاویه‌دار است. صورت متمایل به قرمز در آنها رایج است. چشمانی تیز، پرشور، درخشان و نافذ دارند.
هیکل: این افراد لاغراندام هستند. سیاهرگ‌ها و تاندون‌های برجسته دارند. داشتن یک قفسه سینۀ پهن در آنها شایع است. فعال و اهل ورزش هستند. افزایش وزن معمولا در سینه، بازوها، شکم و بالاتنۀ آنها دیده می‌شود.
مو: موی آنها اغلب مجعد است. همچنین می‌تواند نازک و لطیف باشد. طاسی در مردان شایع است. موهای بلوند یا قرمز در آنها متداول است.
پوست: در صورت غلبۀ گرمی، قرمز رنگ یا مایل به قرمز است. در صورت غلبۀ صفرا، زرد یا زرد روشن است. پوست آنها زبر و خشک و گرم است.
اشتها: گرسنگی به سرعت به سراغ آنها می‌آید و بر آنها غلبه می‌کند. به گوشت، غذاهای سرخ شده، غذاهای شور یا تند و به طور کلی طعم‌های شدید یا مهیج علاقه دارند.
هضم: غذای آنها به سرعت هضم می‌شود. احتمال ابتلا به گاستریت (ورم معده)، ترشح زیاد اسید معده و رفلاکس اسید در آنها وجود دارد. هنگامی‌که هضم متعادل و سالمی داشته باشند، می‌توان گفت که «معدۀ آهنین» دارند، یعنی قادر به هضم هر چیزی هستند.
متابولیسم: آنها متابولیسمی قوی، سریع، پایدار دارند. متابولیسم کبد و صفرا می‌تواند در آنها مشکل‌ساز باشد. ترشحات گوارشی در آنها قوی و زمان انتقال در روده آنها کوتاه است. آدرنال، سیستم عصبی سمپاتیک در آنها غالب است. واکنش‌های التهابی قوی دارند.
مشکلات شایع: تب، عفونت، التهاب. کهیر، جوش، لکه‌های پوستی، کبد چرب، مشکلات صفراوی، ترشح زیاد اسید معده، ریفلاکس اسید، مشکلات التهابی و زخمی دستگاه گوارش میانی، سردرد، میگرن، کج خلقی، خستگی چشم، قرمزی چشم، کلسترول بالا، اختلالات قلبی عروقی، التهاب لثه، اختلالات خونریزی ناشی از گرمای بیش از حد، وجود صفرا در خون، فشار خون بالا و اختلالات استرس در این افراد شایع است.
ادرار: معمولا کم حجم و تیره است. ممکن است گرم یا سوزان باشد.
مدفوع: می‌تواند رنگ زرد و بوی بد داشته باشد.
تعریق: عرق آنها به خصوص در تابستان یا با فعالیت بدنی شدید زیاد است. بدن آنها بوی نامطبوعی دارد. به هوای گرم حساس هستند و در تابستان به شدت اذیت می‌شوند.
خواب: اغلب خوابی بی‌قرار، آشفته به ویژه همراه با استرس و سوء‌هاضمه دارند. اغلب تمایل دارند زود یا نیمه‌شب از خواب بیدار شوند.
رویاها: اغلب رویاهایی خشونت‌آمیز می‌بینند. رویاهایی با مضمون آتش، جنگ، فرار و نزاع در آنها رایج است.
ذهن: آنها ذهنیتی جسور، با جرات، اصیل، تخیلی و رویایی دارند. ایده‌پردازی به خوبی در آنها توسعه یافته است. آنها افرادی ایده‌پرداز هستند که ترجیح می‌دهند توجه به جزئیات را به دیگران بسپارند.
شخصیت: این افراد بسیار زود عصبانی می‌شوند و بی‌حوصله و تحریک‌پذیر، زودرنج، روراست، جسور، اهل بگومگو و مشاجره هستند. شخصیت پر انرژی و پرتحرکی دارند. اهل چالش هستند. آنها رهبرهایی نترس و به دنبال نشاط، تجربیات مهیج و مستعد افراط‌گرایی و تعصب هستند.
-
مزاج سوداوی (Melancholic)
مزاج: صفرای سیاه
ویژگی‌های اصلی: سرد و خشک
مزاج سوداوی بیشتر از دیگر مزاج‌ها دردسرساز است. این مزاج نقطۀ مقابل مزاج دموی است. با این حال، افراد دارای مزاج سوادوی نیز با مدیریت صحیح می‌توانند افرادی سالم باشند.
صورت: سر و صورت چهارگوش یا مستطیل شکل و گونه‌های برجسته یا گونه‌های توخالی فرورفته در آنها رایج است. چشم‌های کوچک و ریزی دارند. دندان‌های آنها ممکن است برجسته، کج یا لق باشند و لب‌های آنها نیز نازک است.
هیکل: معمولا لاغراندام هستند. استخوان‌ها و مفاصل و رگ‌ها و تاندون‌های برجسته در آنها رایج است. قفسه سینۀ آنها طویل و باریک و دنده‌های آنها اغلب برجسته است. می‌تواند در بزرگسالی و عمدتا میانسالی، اضافه وزن داشته باشد.
مو: آنها موهایی تیره، ضخیم و صاف دارند. موهای صورت و بدن در مردان معمولا کم است.
پوست: آنها پوستی زرد یا تیره دارند که می‌تواند زبر، خشک، محکم و سرد باشد. وجود پینه‌های پوستی در آنها رایج است.
اشتها: اشتهای آنها می‌تواند متغیر باشد اما معمولا کم اشتها هستند. اشتهای آنها به وضعیت ذهنی/عصبی/عاطفی آنها بستگی دارد.
هضم: هضم در آنها می‌تواند متغیر باشد اما معمولا هضم در آنها ضعیف و نامرتب است. هضم نیز بسته به وضعیت ذهنی/عصبی/عاطفی متفاوت است. باد شکم، اتساع و نفخ در آنها شایع است.
متابولیسم: اغلب کند است. همچنین می‌تواند متغیر و نامنظم باشد. بدن آنها مستعد کم آبی است. سیستم عصبی بسیاری از مواد مغذی و مواد معدنی را مصرف می‌کند. ترشحات گوارشی ممکن است کمتر از حد معمول باشند. خون آنها ممکن است غلیظ باشد. کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند باعث هوس خوردن شیرینی‌جات و نشاسته شود. در این نوع مزاج، تیروئید به چالش کشیده می‌شود و تحت فشار قرار می‌گیرد.
مشکلات شایع: بی اشتهایی، کم اشتهایی، اختلالات گوارشی عصبی، یبوست، اختلالات طحال، کمبود مواد مغذی و مواد معدنی، کم خونی، مشکلات قند خون مانند هیپوگلیسمی، لاغری، کم آبی، گردش خون و ایمنی ضعیف، آرتریت، روماتیسم، اختلالات عصبی عضلانی، ناراحتی‌های عصبی و اسپاسم، سرگیجه، صدای زنگ در گوش، عصبی بودن، افسردگی، اضطراب، نوسانات خلقی در این افراد شایع است.
ادرار: معمولا شفاف و کم حجم است.
مدفوع: می‌تواند سفت، خشک و فشرده باشد. یبوست و روده تحریک‌پذیر در این افراد شایع است.
تعریق: معمولا کم است. می‌تواند کم حجم باشد که نشان‌دهندۀ ایمنی ضعیف است. استرس عصبی می‌تواند تعریق را افزایش دهد.
خواب: این افراد مشکل بی‌خوابی دارند. استرس، کار زیاد، دیر بیدار ماندن باعث تشدید بی‌خوابی در آنها می‌شود. به طور کلی خواب سبکی دارند.
رویاها: به طور کلی رویاهایی تاریک، گرفته، غم‌انگیز و ناراحت‌کننده می‌بینند. از دست دادن عزیزان یکی از موضوعات اصلی خواب‌های آنهاست.
ذهن: این افراد ذهنی تحلیلی، جزئیات‌گرا، واقع بینانه و عملگرا دارند. این افراد اهل مطالعه و بحث‌های فلسفی هستند. حافظۀ خوبی دارند. تفکرات آنها می‌تواند بسیار انعطاف‌ناپذیر و متعصبانه باشد. نگرش ذهنی محتاط و بدبینانه‌ای دارند.
شخصیت: این افراد عملگرا، واقع‌بین، قابل اعتماد، بازتاب‌گر و فلسفی، جدی، بیزار از قمار و ریسک‌پذیری هستند. می‌توانند بسیار عصبی و زودرنج، بد خلق، افسرده و گوشه‌گیر و بیش از حد به وضعیت فعلی خود وابسته باشند.
-
مزاج بلغمی (Phlegmatic)
مزاج: بلغم (بی‌حال)
ویژگی‌های اصلی: سرد و تر
مزاج بلغمی سردترین، منفعل‌ترین و صرفه جوترین در مصرف انرژی است. صفات آن عبارتند از:
صورت: این افراد صورتی گرد، گونه‌هایی پر و اغلب چال‌دار دارند. بینی گرد، چشمان درشت و مژه‌های ضخیم در این افراد رایج است.
هیکل: این افراد بدنی سنگین، تنومند و عضلانی دارند. اغلب چاق یا دارای اضافه وزن هستند. مفاصل آنها فرورفته است. سیاهرگ‌ها برجسته نیستند، اما می‌توانند آبی رنگ و قابل مشاهده باشند. پاها و مچ پاها اغلب پف کرده و متورم هستند. زنان این مزاج معمولا سینه‌های بزرگی دارند. افزایش وزن به خصوص در قسمت پایین تنه دیده می‌شود.
مو: در این افراد موهای بلوند یا به طور کلی رنگ روشن رایج است. موهای صورت و بدن در مردان بلوند است.
پوست: پوست آنها رنگ پریده، بسیار صاف، نرم، لطیف، خنک و مرطوب است. تعریق سرد و لطیف به خصوص در دست‌ها و پاها رایج است.
اشتها: آنها همواره گرسنه هستند. هوس شیرینی، لبنیات، غذاهای چسبناک نشاسته‌ای دارد.
هضم: هضم غذا در این افراد آهسته است. آتونی معده یا گوارشی در آنها شایع است. بعد از صرف غذا دچار خواب آلودگی می‌شوند.
متابولیسم: متابولیسم آنها سرد، مرطوب و آهسته است. انرژی را حفظ می‌کند. احتقان و گردش خون ضعیف، به ویژه در سیاهرگ‌ها و رگ‌های لنفاوی مشاهده می‌شود. کلیه‌ها عملکردی کند یا کم دارند و یا کلیه‌ها ناکارامد هستند. غدد فوق‌کلیه و تیروئید تمایل به کم کاری دارند.
مشکلات شایع: گرفتگی خلط سینه، احتباس آب، احتقان لنفاوی، گردش خون وریدی ضعیف، آتونی معده، هضم کند، کم کاری تیروئید مانند میگزودم، کم کاری غدد فوق کلیه، افزایش وزن، چاقی، سرماخوردگی و آنفولانزای مکرر، شرایط مزمن تنفسی، تورم پاها، مچ پا، سلولیت.
ادرار: مایل به شفاف/رنگ پریده و غلیظ است. معمولا حجم کمی دارد و مایعات اضافی در بدن انباشته می‌شود.
مدفوع: خوش فرم، اما کمی شل و نرم است. روده‌ها معمولا تنبل هستند.
تعریق: عرق سرد، به ویژه در دست‌ها و پاها در این افراد رایج است. عرق کردن می‌تواند آسان و زیاد باشد، به خصوص به این دلیل که کلیه آنها کم کار است. به هوای سرد حساس هستند و در زمستان به شدت اذیت می‌شوند.
خواب: خوابی بسیار عمیق دارند. تمایل به خواب زیاد و خواب آلودگی دارد. خروپف در آنها رایج است. خروپف آنها می‌تواند با صدای بلند باشد.
رویاها: معمولا خواب‌های بسیار آرامی می‌بینند. موضوع خواب‌های آنها به آب و دریا مرتبط است.
ذهن: آنها معمولا ذهنی بی‌حال، کدر و غیرفعال است. یادگیری در آنها آهسته است، اما پس از یادگیری، به مدت زیادی آن را حفظ می‌کنند. صبور، فداکار و وفادار هستند. همدلی در آنها به خوبی توسعه یافته است. این افراد نگرش ذهنی آرام، خوش اخلاق و خیرخواهانه دارند.
شخصیت: این افراد خوش‌اخلاق، خیرخواه، مهربان. پرورش‌دهنده، دلسوز، نیکوکار، صبور و فداکار هستند. به مسائل مذهبی و معنوی علاقه دارند. حساس، احساساتی، عاطفی و همدل هستند. از تلاش یا ورزش بیزاراند. خلق‌وخویی آرام دارند و زندگی را آسان می‌گیرند.
شناخت نوع مزاج می‌تواند در درمان بیماری و مشکلات بسیار مفید باشد. پزشکان و متخصصان در کلینیک طب سنتی دکتر سریتا به شما مراجعین محترم کمک می‌کنند ضمن شناخت مزاج خود، از بیماری‌ها پیشگیری کرده و یا آنها را بهبود بخشید. شما می‌توانید جهت مشاهده پروفایل پزشکان و رزرو نوبت از طریق وبسایت کلینیک دکتر سریتا اقدام کنید.
منبع: greekmedicine.net و tehrantimes.com ؛
