حتما بسیاری از طرفداران طب سنتی یک بار سوال حجامت بهتر است یا فصد خون و کدام یک از این راههای درمانی برای من مفیدتر است را از خود پرسیده‌اند. در ادامه ضمن پاسخ به این سوال به کاربردها و نقاط ضعف و قدرت این روش‌ها پرداخته و فصد و حجامت را با هم مقایسه می‌کنیم.
حجامت چیست؟
کلمه حجامت از ریشه حجم گرفته شده که به منظور برگرداندن حجم و وضعیت عضو به حالت طبیعی خود است. حجامت هم از بیماری پیشگیری می‌کند و هم می‌تواند بیماری را درمان کند. حجامت به وسیله ایجاد مکش روی پوست کار می‌کند، اگر این ایجاد مکش با تیغ زدن و خون‌گیری همراه باشد به آن حجامت مع الشرط گفته و اگر بدون خون‌گیری باشد حجامت بلاشرط نام می‌گیرد. برای روش حجامت همراه با تیغ زدن از واژه پاکی زدن نیز استفاده می‌شود.
تقسیم بندی دیگری که می‌توان برای انواع حجامت ارائه داد گرم یا سرد بودن حجامت است. اگر با استفاده از آتش و ایجاد خلا ناشی از مصرف اکسیژن بادکش گذاشته شود حجامت گرم انجام شده و اگر به وسیله مکش از انتهای حجم و ایجاد خلا توسط دستگاه ساکشن باشد، حجامت سرد است.
قوی‌ترین و محبوب‌ترین نوع حجامت، حجامت سرد همراه با تیغ زدن و خون‌گیری است. اما حجامت گرم همراه با تیغ زدن هم در مواردی چون حجامت پشت گوش و حجامت عضو سرمازده تجویز می‌شود.
حجامت چه کاربردهایی دارد؟
حجامت برای اشخاصی که علائم غلبه خون بر بدن‌شان وجود دارد تجویز می‌شود. تعدادی از این علائم شامل: سردرد و سنگینی سر، سرخی و گرگرفتگی صورت و گردن، تاری دید، خارش صورت و پیشانی، خنده فراوان، تورم لثه، خواب زیاد، دیدن خون و زخم در خواب و وجود خون در لثه است.
در این جا نکته‌ای وجود دارد که هرگاه مواد زایدی در یکی از اعضای بدن جمع شده باشد، ابتدا باید فصد صورت بگیرد سپس می‌توان حجامت را انجام داد. همین طور در مواقعی که در اثر تجمع مواد اضافی رگ‌های بدن بزرگ شده و باد کرده باشد، باید ابتدا مواد زاید را از رگ‌های فرد بیمار خارج کرد و بعد از آن حجامت را انجام داد.
فصد با حجامت چه تفاوت‌هایی دارد؟
در ادامه به صورت موردی فصد و حجامت را با هم مقایسه می کنیم:
تفاوت فصدخون و حجامت
در هر دو روش، خون برای پیشگیری و درمان از بدن خارج می‌شود. اما این دو روش درمانی تفاوت‌هایی هم با یکدیگر دارند.
در فصد، خون‌گیری از عروق اصلی است. در آن رگ کاملاً گشوده می‌شود تا مقدار مشخصی خون از بدن بیمار خارج شود، همچنین خونی که از بدن خارج می‌شود غلیظ و از عمق بدن اخلاط و سموم را خارج می‌کند.
اما در حجامت ابتدا با وسایلی بدن را بادکش می‌کنند. سپس با ابزار مخصوص خراش می‌دهند تا خون رقیقی از مویرگ‌های قسمت‌های سطحی بدن و پوست یا مویرگ‌های داخل عضله خارج شود. همان نواحی از سطح پوست از اخلاط پاک می‌کند. ضمن اینکه بر کل بدن نیز اثر دارد.
خونی که در فصد از بدن خارج می‌شود بیشتر است. در نتیجه ممکن است فرد دچار ضعف شود و به اعضای اصلی بدن همچون کبد، کلیه و قلب ضرر وارد شود.
برتری های حجامت نسبت به فصد خون
-
- در حجامت چون خون از مویرگ‌ها خارج می‌شود قوت بدن کم نشده اما در فصد خون از وریدهای نسبتا بزرگی خارج می‌شود که می‌تواند در بدن فرد احساس ضعف ایجاد کند.
- در حجامت جوهر روح کمتر کم می‌شود، تصور غالب افراد این است که در حجامت از روح بدن کم نمی‌شود اما این تصور اشتباه است. در حین عمل فصد خون از تمام اعضای بدن کم می‌شود که در نتیجه روح هم کم خواهد شد. اما در حجامت فقط از عضو خاصی که مورد حجامت قرار گرفته خون خارج می‌شود که باعث می‌شود خون کمتری از روح سایر اعضا بدن کم شود و بیشترین روح از عضو مورد حجامت خارج شود. یکی از دلایل دیگری که باعث می‌شود در خون حجامت روح بیشتری از بدن خارج شود این است که خون حجامت خون نزدیک به هضم چهارم است که روح بسیاری در آن وجود دارد و بسیار به اعضای بدن نزدیک شده تا غذای اعضای بدن باشد. یک دلیل دیگر بیشتر بودن درد حجامت به خاطر تعداد بیشتر خراش ها نسبت به فصد است که باعث خروج بیشتر خون و روح از موضع مورد حجامت است.
- در حجامت یک عضو مورد هدف قرار می‌گیرد که باعث پاکسازی همان عضو می‌شود و برای پاکسازی موضعی مفید است اما در فصد همه اعضا هدف قرار می‌گیرند.
- در حجامت خون‌گیری از اعضا رئیسه صورت نمی‌گیرد بنابراین باعث ضعف نمی‌شود.
- پاکسازی نواحی پوست در حجامت بیشتر از فصد انجام می‌شود.
- در حجامت بالاتنه، ماده از بالاتنه فرد به پایین نمی‌ریزد، اما در فصد کل بدن این‌طور نیست.
- حجامت محدودیت سنی و به یک معنا بهترین فصل برای حجامت وجود ندارد یعنی در اکثر سنین و در بیشتر ماه‌های سال می‌توان حجامت کرد و حتی برای افرادی که خون کمی دارند مثل کودکان هم مناسب است.
- حجامت باعث تنقیه خاص می‌شود.
نقاط برتری فصد خون نسبت به حجامت
- بر خلاف حجامت فصد باعث تنقیه عام می‌شود.
- فصد از اعماق بدن فضولات را خارج می‌کند و باعث پاکسازی می‌شود اما حجامت فقط نواحی اطراف پوست را پوشش می‌دهد.
- فصد خون کثیف و آلوده را خارج می‌کند بر عکس حجامت که خون صاف‌تر و رقیق‌تر را خارج می‌کند که این موضوع باعث محدودیت این روش می‌شود چرا که برای بدن‌های تنومند که خون غلیظ دارد، فایده‌ی کمی دارد.
حال که با بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های فصد خون و حجامت، نقاط ضعف و قوت این راههای درمانی طب سنتی را شناختیم، ما به شما کلینیک طب سنتی دکتر سریتا را معرفی می‌کنیم که یکی از تخصصی‌‌ترین مراکز در زمینه طب سنتی است و تمامی خدمات مرتبط با طب سنتی مثل حجامت، فصد خون، زالودرمانی، ماساژ درمانی و… را توسط متخصصان با سابقه به علاقه‌مندان محترم ارائه می‌کند. این کلینک همچنین برای متقاضیان امکان ویزیت آنلاین و حضوری زیر نظر بهترین پزشکان طب سنتی ایران را فراهم کرده است.
برگرفته از کتاب اعمال یداوی (فصد، حجامت، زالو، بادکش)؛
حجامت یا فصد ؟ دو راه درمانی که بسیاری از علاقه‌مندان به طب سنتی برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام یک از این روش‌های درمانی را انتخاب کنند سردرگم می‌شوند، برای اینکه بدانیم حجامت یا فصد؛ کدام بهتر است، ابتدا باید در مورد چگونگی انجام این دو روش و فواید و عوارض‌شان بیشتر بدانیم.
حجامت یا فصد؛ حجامت چگونه انجام می‌شود؟
حجامت و فصد هر دو روش‌های درمانی و پیشگیری برخی از بیماری‌ها هستند که در آنها مقداری خون از بدن فرد خارج می‌شود.
حجامت یک روش خون گیری و کاهش خون از نواحی خاصی است که خون در آنها جمع شده است. حجامت که ممکن است با نام بادکش درمانی نیز شناخته شود، با استفاده از ابزار خاصی انجام می‌شود. در این روش درمانی ابتدا ناحیۀ مورد نظر با لیوان‌ها یا کوزه‌های حرارت‌دیده باکشی می‌شود و سپس با یک تیغ، پوست این نواحی به شکل سطحی خراشیده شده و خون از مویرگ‌های سطحی پوست خارج می‌شود. خونی که در حجامت خارج می‌شود، رقیق است و تنها نواحی سطحی تحت درمان را از خون آلوده، سموم و اخلاط اضافی پاکسازی می‌کند. به عبارتی دیگر حجامت برای درمان‌های موضعی مناسب است.
خونی که با حجامت از بدن خارج می‌شود برای اهدای خون مناسب نیست. زیرا این خون حاوی اخلاط و سموم مضر است و نمی‌توان آن را برای اهدای خون استفاده کرد. همچنین حجم خون خارج شده در حجامت کمتر از حجم خون موردنیاز برای اهدا است.
حجامت برای زنان باردار و شیرده، افراد مسن و در زنان در دوران قاعدگی توصیه نمی‌شود. همچنین افرادی که کم خونی یا بلغم شدید دارند یا بسیار لاغر اندام هستند یا به بیماری‌های خاص (مانند هموفیلی، سرطان و…) مبتلا هستند یا از داروهای رقیق‌کنندۀ خون (مانند وارفارین) مصرف می‌کنند، باید قبل از حجامت با پزشک مشورت کنند.
حجامت یا فصد؛ فصد چگونه انجام می‌شود؟
فصد خون نیز یک روش خون گیری است اما در این روش خون گیری با شکافتن مستقیم رگ و به عبارتی با رگ زنی انجام می‌شود. فصد در گذشته با ابزاری فلزی به نام نیشتر انجام می‌شده است. در این روش درمانی یک رگ اصلی به طور مستقیم شکافته می‌شود و مقدار مشخصی خون (اخلاط مازاد و آلوده و سموم) به توصیۀ پزشک از اعماق بدن خارج می‌شود. در این روش برخلاف حجامت، خون از تمام اعضای بدن کم می‌شود. خونی که در فصد خارج می‌شود، غلیظ است و نواحی عمیق بدن را از خون آلوده و سموم پاکسازی می‌کند.
فصد خون به این دلیل که باعث احساس ضعف قوای بدنی و بی‌حالی می‌شود، دارای محدودیت سنی است و مناسب کودکان و افراد سالمند نیست. سستی و بی‌اشتهایی نیز از دیگر عوارض احتمالی فصد هستند.
فصد خون در طب سنتی به افراد دارای مزاج سرد، ساکن مناطق سردسیر، افراد تب‌دار و افراد داری ضعف معده و کبد توصیه نمی‌شود.
همچنین توصیه می‌شود که فصد به خصوص در فصل بهار و در اولین ساعات روز بعد از هضم غذا انجام شود. علت تاثیر بیشتر آن در فصل بهار این است که در بهار، بدن دچار هیجاناتی می‌شود و در نتیجۀ این هیجانات اخلاط و مواد زائد بیشتری در خون جریان پیدا می‌کند که می‌توان با فصد آنها را از بدن خارج کرد.
ضعف و بی‌حالی بعد از فصد را می‌توان با مصرف مایعات و سرم کنترل کرد.
حجامت یا فصد؛ این روش‌ها چه تفاوتی با هم دارند؟
- حجامت نوعی پاکسازی (تنقیه) خاص است و تنها یک عضو یا ناحیۀ خاص را از سموم و خون آلوده پاک می‌کند، اما فصد نوعی پاکسازی عام است و روی تمام اعضای بدن تاثیر می‌گذارد.
- در حجامت خون از مویرگ‌ها خارج می‌شود و در نتیجه قوای بدنی کم نمی‌شود اما در فصد به این دلیل که خون از رگ اصلی خارج می‌شود، ممکن است احساس ضعف و سستی و کرختی در فرد ایجاد شود.
- حجامت در مقایسه با فصد تاثیر بیشتری در پاکسازی پوستی دارد.
- حجامت برخلاف فصد محدودیت سنی ندارد و روشی است که می‌توان آن را در تمام فصول سال انجام داد اما توصیه می‌شود که فصد را به خصوص در فصل بهار انجام دهید. فصد خون همچنین به دلیل عوارضی که می‌تواند داشته باشد، برای افراد دارای مزاج گرم و ساکن مناطق گرمسیر توصیه می‌شود.
حجامت یا فصد؛ این روش‌ها چه فوایدی دارند؟
فواید حجامت عبارتند از:
- کاهش فشار خون
- کاهش غلظت خون
- رفع گرفتگی‌های عضلانی
- کمک به بهبود مشکلات پوستی
- افزایش گردش خون
- کم کردن عوارض دوران قاعدگی یا یائسگی
فواید فصد عبارتند از:
- درمان سردرد و میگرن
- کاهش غلظت خون
- کمک به بهبود مشکلات پوستی مانند آکنه و جوش
- کمک به لاغری
- کمک به درمان کلسترول بالا و کبد چرب
با در نظر گرفتن تمام مواردی که در بالا ذکر شد، شما می‌توانید برای انجام حجامت یا فصد خون در تهران به کلینیک طب سنتی دکتر سریتا مراجعه کنید. این مرکز که یکی از باسابقه‌ترین مراکز ارائه دهنده خدمات طب سنتی در کشور است، محیطی امن و بهداشتی را برای بیماران و مراجعان محترم فراهم آورده است. پزشکان کلینیک طب سنتی دکتر سریتا که همگی در معتبرترین دانشگاه‌های کشور آموزش دیده‌اند، در حال ارائه خدمات درمانی به بیماران محترم در این مرکز می‌باشند.
