درمان طب سنتی یبوست با ارائه راهکارهای تغذیه‌ای و درمانی و مصرف داروهای گیاهی انجام می‌شود.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
|
یکی از راهکارهای درمان طب سنتی یبوست رعایت آداب و نحوه صحیح غذا خوردن است.
مصرف میوه‌جات و سبزیجات برای جلوگیری از یبوست مفید است.
همچنین در طب سنتی برای درمان یبوست مصرف شربت‌های ملین مثل شربت آلو و شربت خاکشیر توصیه می‌شود.
چه عواملی باعث یبوست می شود؟
وظیفه اصلی روده بزرگ شما جذب آب از مواد غذایی باقیمانده هنگام عبور از سیستم گوارش است.
سپس مدفوع (زباله) ایجاد می‌کند.
عضلات روده بزرگ در نهایت مواد زائد را از طریق راست روده خارج می‌کنند تا از بین بروند.
اگر مدفوع بیش از حد در روده بزرگ باقی بماند، دفع آن سخت و دشوار می‌شود.
رژیم غذایی نامناسب اغلب باعث یبوست می‌شود.
فیبر غذایی و مصرف آب کافی برای کمک به نرم نگه داشتن مدفوع لازم است.
غذاهای غنی از فیبر به طور کلی از گیاهان تهیه می‌شوند.فصد خون فیبر به صورت محلول و نامحلول در می‌آید.
فیبر محلول می‌تواند در آب حل شده و با عبور از سیستم گوارش، ماده ای نرم و ژل مانند ایجاد کند.
فیبر نامحلول با عبور از سیستم هضم، بیشتر ساختار خود را حفظ می‌کند. هر دو شکل فیبر با مدفوع می‌پیوندند،
وزن و اندازه آن را افزایش می‌دهند و ماساژ درمانی در عین حال نرم می‌شوند. این امر عبور از رکتوم را آسان می‌کند.
استرس، تغییر در برنامه روزمره و شرایطی که انقباضات عضلانی روده بزرگ را کند می‌کند
یا تمایل شما به رفتن را به تعویق می‌اندازد نیز ممکن است منجر به یبوست شود.
دلایل عمده یبوست عبارتند از:
- رژیم کم فیبر، به ویژه رژیم‌های غذایی حاوی گوشت، شیر یا پنیر
- کمبود آب بدن
- عدم ورزش
- به تاخیر انداختن انگیزه برای داشتن دفع مدفوع
- مسافرت یا سایر تغییرات معمول
- داروهای خاص، مانند داروهای ضد اسید کلسیم بالا و داروهای ضد درد
- بارداری
مشکلات اساسی زمینه‌ای
موارد زیر برخی از مشکلات اساسی پزشکی است که می‌تواند باعث یبوست شود:
- برخی بیماری‌ها مانند سکته، بیماری پارکینسون و دیابت
- مشکلات روده بزرگ یا راست روده، حجامت از جمله انسداد روده، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا دیورتیکولوز
- استفاده بیش از حد یا سوء استفاده از ملین‌ها (داروهایی برای شل شدن مدفوع)
- مشکلات هورمونی، از جمله غده تیروئید کم کار
علائم یبوست چیست؟
تعریف هر فرد از حرکات طبیعی روده ممکن است متفاوت باشد. برخی از افراد سه بار در روز مراجعه می‌کنند،
در حالی که برخی دیگر سه بار در هفته مراجعه می‌کنند.
با این حال، اگر علائم زیر را تجربه کنید، ممکن است یبوست داشته باشید:
- کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
- دفع مدفوع سفت و خشک
- خستگی یا درد در حین حرکات روده
- احساس سیری، حتی بعد از دفع مدفوع
- دچار انسداد رکتوم
نحوه درمان و پیشگیری از یبوست
تغییر رژیم غذایی و افزایش سطح فعالیت بدنی دکتر طب سوزنی آسان‌ترین و سریع‌ترین راه‌ها برای درمان و جلوگیری از یبوست است. تکنیک‌های زیر را نیز امتحان کنید:
- هر روز 1، 1/2 تا 2 لیتر مایعات شیرین نشده و بدون کافئین مانند آب برای آب رسانی به بدن بنوشید.
- مصرف نوشیدنی‌های الکل و نوشیدنی‌های کافئین دار که باعث کم آبی بدن می‌شوند را قطع کنید.
- غذاهای غنی از فیبر را مانند میوه و سبزیجات خام، زالو درمانی غلات سبوس دار، لوبیا و آلو خشک را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. میزان دریافت فیبر روزانه شما باید بین 20 تا 35 گرم باشد.
- مصرف غذاهای کم فیبر مانند گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.
- هر هفته حدود 150 دقیقه ورزش متوسط را در نظر داشته باشید، با هدف 30 دقیقه در روز حداقل پنج بار در هفته. پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری را امتحان کنید.
- اگر تمایل به اجابت مزاج دارید، تاخیر نکنید. هرچه بیشتر صبر کنید، مدفوع شما سخت‌تر می‌شود.
- در صورت نیاز مکمل‌های فیبردار را به رژیم خود اضافه کنید. فقط بخاطر داشته باشید که مایعات زیادی بنوشید زیرا مایعات به فیبر کمک می‌کند تا کارایی بیشتری داشته باشد.
- از ملین‌ها به میزان کم استفاده کنید. ممکن است پزشک برای مدتی کوتاه ملین یا تنقیه را برای کمک به نرم شدن مدفوع تجویز کند. بیش از دو هفته هرگز بدون صحبت با پزشک خود از داروهای ملین استفاده نکنید. بدن شما می‌تواند برای عملکرد مناسب روده بزرگ به آنها وابسته شود.
- پروبیوتیک‌ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، مانند مواردی که در ماست و کفیر با باکتری‌های فعال و زنده یافت می‌شود. منابع معتبر نشان داده است که این تغییر رژیم غذایی می‌تواند برای کسانی که دچار یبوست مزمن هستند؛ مفید باشد.
درمان طب سنتی یبوست
در ادامه مقاله برای درمان طب سنتی یبوست غذاها و ترکیبات مفید و موثر ارائه می‌شود.
غذاهای مفید در درمان یبوست
مصرف غذاهای زیر در درمان طب سنتی یبوست مفید و موثر است.
- اسفیدباج
- شوربای تهیه شده از گوشت مرغ چاق یا پرندگانی مثل کبوتر و گنجشک. چربی مرغ روده‌ها را ملین می‌دهد و آنها را نرم می‌کند و بین مدفوع و جدار روده قرار گرفته و مدفوع را می‌لغزاند و دفع می‌کند.
- آبگوشت خروس که گوشت آن خوب پخته و با روغن بادام تهیه شده باشد. در گوشت خروس رطوبتی است که آن را سریع‌الهضم می‌کند. روغن بادام نیز بسیار رطوبت‌دهنده و ملین روده‌ها و برطرف‌کننده قولنج است.
- کسانی که یبوست آنها ناشی از ضعف روده است از نخودآب که با گوشت مرغ چاق و کمی دارچین و تخم کرفس و روغن بادام یا زیتون تهیه شده باشد؛ استفاده کنند.
- آشی که در طبخ آن از ماش، نخود و مغز بادام استفاده شده باشد. ماش صالح‌ترین حبوبات است و نفخ آن از همه حبوبات کمتر است و غذائیت زیادی دارد و خلط صالح در بدن تولید می‌کند. به خصوص اگر با بادام یا روغن بادام پخته شده باشد و برای ایجاد تلیّن در روده‌ها بهتر است که مقشر (پوست گرفته) آن استفاده شود.
- زرده تخم مرغ نیم‌پز که خلط صالح در بدن تولید نموده و فضولات کمی از خود به‌جا می‌گذارد و قلب و مغز را تقویت می‌کند و بسیار سریع‌الهضم است.
- کسانی که علت یبوست در آنها حرارت بالای روده‌ها و معده است، آشی که از ماش و مغز بادام تهیه شده باشد، استفاده نمایید.
- بوعلی سینا برای کسانی که که در اثر یبوست دچار بواسیر شده‌اند، خاگینه با زرده تخم مرغ و با گوشت، پخته و میل نماید. زیرا نره ملین طبع و برطرف‌کننده قولنج است و اگر آن را با گوشت پخته و میل نمایید از خونریزی بواسیر جلوگیری می‌کند.
- سوپی که از هویج، سبوس گندم، جو و مقداری سبزیجات پخته شده باشد در تلیین طبع موثر است. هویج مقوی و ملین است. سبوس گندم روده را برای دفع تحریک می‌کند و محتوای آن را بیرون می‌ریزد. خواص لینت‌دهنده و مسهلی جو در مقالات طب جدید به اثبات رسیده است.
- آشی مرکب از برنج، تره و جعفری تهیه کنند و یک ربع ساعت قبل از مصرف آش 40 گرم گل سرخ را خوب ساییده داخل غذا بریزند و پس از گذشت یک ربع میل کنند. جعفری خلط‌های لزج را پاکسازی می‌کند و دل‌درد و نفخ را از بین می‌برد. گل سرخ نیز خاصیت مسهلی دارد.
- خورشت‌های ملین و سبزی‌دار مثل خورشت آلو و خورشت کرفس میل کنید. مصرف نان سبوس‌دار نیز در ملین طبع موثر است. آلوی شیرین ملین و مزلق (لغزنده) و در طبع یبوست موثر است. کرفس بادها را دفع می‌کند و دل‌درد را برطرف می‌کند و به عملکرد داروهای مسهل کمک می‌نماید.
ترکیبات مفید در درمان یبوست
مصرف ترکیبات زیر در درمان طب سنتی یبوست مفید و موثر است.
- شکر سفید 35 گرم+ ترنجبین 35 گرم+ آب هندوانه 70 گرم مخلوط نموده و مصرف نمایید.
- خیسانده 10-15 انجیر در ماء‌العسل قبل از غذا میل شود. انجیر خاصیت غذایی زیادی دارد و ملین طبع و مسهل بدون اذیت است. اثر ملین طبع انجیر در مقالات طب جدید نیز به اثبات رسیده است.
- انجیر خشک 10 عدد- مویز منقی (هسته خاج شده) 35 گرم- سپستان 15 عدد بجوشاند و صاف کننده و 35 گرم فلوس و 35 گرم ترنجبین و 7 گرم روغن بادام اضافه کرده و بخورند.
- 15 عدد انجیر و 15 عدد آلو بخارا را در ماء‌العسل یا جلاب خیس کرده و قبل از غذا بخورند و سپس کمی از ماء‌العسل و یا جلاب روی آن بنوشند.
- مقداری آلوی خشک شیرین را تمیز شسته و با کارد شکاف دهند. سپس مقداری گلاب را به طور مساوی با آب مخلوط نمایند. سپس آلوهای بریده را یک شبانه روز در آب بخیسانید تا گلاب و آب را جذب نموده و درشت شوند. سپس 10-20 دانه از آلوها را قبل از غذا بخورند.
- عسل انجیر: مقداری انجیر را در ظرفی ریخته و به آن اندازه آب بر آن می‌افزایند که انجیرها در زیر آب قرار گیرند و آن را می‌جوشانند و هر وقت مقدار آب کم شد آب بر آن می‌افزایند به طوری که سطح آب در دیگ ثابت بماند و به آن حرارت ملایم می‌دهند تا اینکه انجیرها خوب له شوند. سپس صاف می‌کنند و آب آن را دوباره حرارت می‌دهند تا غلیظ شود. می‌توانند به اندازه یک چهارم وزن مایع به دست آمده شکر اضافه کنند و حرارت دهند تا به قوام عسل برسد. عسل انجیر به دست آمده دارای خاصیت مسهل است. برای کلیه‌ها نافع است و رنگ بدن را نیکو می‌سازد و یبوست را برطرف کرده و برای نفخ شکم و سرفه و بسیاری از عوارض ریوی مفید است.
- گل سرخ 10 گرم، انجیر 6 عدد، تمر هندی 30 گرم، آلو بخارا 30 گرم، مغز فلوس 30 گرم باهم مخلوط کرده و معجون نمایند. 10-15 گرم از آن در هر وعده بخورند. تمر هندی ملین طبع است و صفرا خلط‌های سوخته را از بدن خارج می‌سازد. خاصیت مسهل بودن تمر هندی در مقالات طب جدید نیز بیان شده است.
- مربای زنجبیل ملین طبع است و بلغم را از معده و روده پاک می‌کند و برای کسانی که تجمع تجمع بلغم در معده و روده دارند، مفید خواهد بود. در طب جدید نیز مقالاتی وجود دارد که بیانگر خاصیت ضد یبوست و ملین زنجبیل است.
- مصرف گل سرخ با دوغ نیز ملین است.
- مصرف هلیله سیاه با دوغ یا ماست از یبوست پیشگیری می‌کند.
- 4 گرم هلیله سیاه را نیم‌کوب نموده و در موقع خواب در دهان بریزند و بعد با کمی آب ببلعند.
- 60 گرم روغن زیتون را با 40 گرم روغن بادام مخلوط نموده و نصف آن را شب موقع خواب و نصف دیگر را صبح ناشتا میل کنند.
- 10-15 عدد انجیر را در شیر گرم خیسانده و میل شود.
- 50 گرم مغز گردو با 50 گرم انجیر خشک مخلوط کرده و له شود و در چندین وعده میل شود که باعث لینت و اعتدال مزاج می‌گردد.
- سبوس گندم 60 گرم، شکر سرخ 250 گرم، مغز بادام 40 گرم همه را نرم کوبیده و مقداری از آن را به صورت حریره میل نمایید.
- گل بنفشه 20 گرم، نبات 40 گرم، تخم شنبلیله 10 گرم، گل سرخ 30 گرم همه را نرم کوبیده یک قاشق غذاخوری بعد از هر غذا میل شود. بنفشه ساییده با شکر یا نبات مسهل سریع‌العمل است به خصوص صفراوی را که در معده و روده‌ها تجمع یافته باشد، دفع می‌کند. تخم شنبلیله نیز ملین است و اخلاط را آماده دفع از بدن می‌کند.
- جو پوست کنده پخته با روغن بادام و شکر مصرف شود.
- استفاده از آب هویج، کاهو، اسفناج، انیسون، روغن کنجد و روغن زیتون در رژیم غذایی به پیشگیری و درمان یبوست کمک می‌کند.
- تمر هندی 200 گرم، انجیر 200 گرم، آلوی خشک 250 گرم و شکر 250 گرم همه را پخته تا به صورت مربا درآید.
- مالیدن روغن بنفشه، لعاب ختمی و کتیرا بر شکم در رفع یبوست کمک‌کننده است.
منبع:
- کتاب تغذیه و روزه داری در سلامت و بیماری از دیدگاه طب ایرانی
- Healthline.com
برای درمان یبوستبا بهترین پزشکان طب سنتی فارغ التحصیل از دانشگاه‌های علوم پزشکی در کلینیک طب سنتی دکتر سریتا می‌توانید هر روز از ساعت 10 صبح تا 19 با شماره تلفن 88174700-021 تماس بگیرید. و یا از طریق فرم دریافت مشاوره آنلاین، شماره تماس خود را ثبت کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند. |
