طب آیورودا-تأثیرپذیری سنت‌های پزشکی جهان در تاریخ
سنت‌های پزشكی در طول تاريخ، از يکديگر بسیار تاثیر گرفته‌اند. از جملۀ این تاثیرپذیری‌ها می‌توان به تأثير طب از طب هندی اشاره كرد. سرزمين هندوستان، يكی از بزرگ‌ترين تمدن‌هايی بشری است با تنوع اقليمی، قومی، مذهبی، فرهنگی. تاریخ پزشکی در سرزمین هندوستان قدمت بسیار دارد.
در 1600 سال قبل از میلاد علم پزشکی را خدادادی می‌دانستند. عواملی از جمله ويژگی‌های طبيعی، محيطی، جغرافيای هند، بهره‌مندی از پوشش گياهی متنوع و آميختگی گونه‌های ابتدايی طبابت با مسائل روحی و دينی باعث شد، حجامت طب هندی در شكل‌های مختلف طبابت، جراحی، گياه‌درمانی و داروشناسی بروز كند. دستاوردهای طب هندی از طريق مراكز فكری و فرهنگی ملل مجاور به حوزۀ تمدن وارد شد.
تعامل دانش پزشکی بین ایران و هند
روابط بازرگانی و علمی عرب‌ها و هندی‌ها به دوران باستان برمی‌گردد. از دورۀ عباسيان به بعد، مسلمانان به‌طور گسترده علم پزشكي هند را البته با واسطۀ یونان اقتباس کردند. اقتباس از دانش پزشکی هندی، دانش مسلمانان را در این زمینه قوی‌تر و عمیق‌تر کرد.
در این زمان بود که برای نخستين بار ارتباط رسمی ميان بيمارستان جندی‌شاپور و دستگاه خلافت عباسی برقرار شد و بازار پزشكی بسیار پررونق بود.
با فتح هند و گسترش مسير مهاجرت مسلمانان به مناطق ديگر، هندی‌ها بخشی از علـوم پزشكی را با خود به حوزۀ تمدن وارد كردند.
همچنین از طريق كانون‌های علمی ايران، به‌ويژه مكتب پزشكي جندی‌شاپور، بسياری از آثار و روش‌های پزشکی و داروشناسی هند به جهان اسلام وارد شد؛ این انتقال دانش يكی از دستاوردهای مكتب جندی‌شاپور براي جهـان اسلام و دانش پزشكی بود. ايران، از كانون‌های مهم انتقال دانش طب هندی به جهان اسلام است.
به همان اندازه كه غربی‌ها ادعا می‌كنند پزشكی يونـان بـر هند تأثيرگذار بوده است، پزشكي هند بر پزشكی يونان، تأثیر داشته است؛ چنان‌كه حتی خود مورخان غربی، هم‌چون جرج سارتن، كارل بروكلمان و رنيه تاتون، بر اين باور هستند. نتايج ايـن انتقال، باعث پيشرفت سريع نهضت علمی مسلمانان شد و اطلاعات و علوم ارزشمند طبـی را از اين سرزمين به حوزۀ جغرافيای اسلام وارد كردند.
دانشوران مسلمان شرح‌ها و تفسيرهايی بر اين كتاب‌ها نوشتند و در ترقی پزشكی، تلاش بسيار كردند. طب هندی در كنار ساير مكتب‌های بزرگ طبی، چون يونانی، مصری، رومی و ايرانی در آثار دائره‌المعارف‌نويسان بزرگ دیده شد.
مکتب‌های پزشکی هند
در وداها، یعنی ریگ ودا، ساماودا، اتاروادا و آیورودا، بیماری را خشم یزدان می‌دانستند. هفت مکتب طبی در هند وجود دارد. از این میان، خاستگاه چهار مکتب طبی آیورودا، یوگا، سیدها و سووا ریگپا خود هند است؛ مکتب طب یونانی توسط ایرانی‌ها و اعراب و مکتب طبی هومیوپاتی و طبیعت‌درمانی از اروپا (آلمان) وارد هند شده است.
تفاوت نظری بین مکتب‌های طبی را می‌توان در تفاوت در نوع نگرش به جهان و انسان، تعریف سلامتی و بیماری، روش‌های تشخیص و نحوۀ درمان مشاهده کرد. مکتب‌های طبی «سیدها» و «سووا ریگپا» مبانی نظری مشترکی با آیورودا دارند با این تفاوت که در مناطق خاصی از هند به صورت بومی‌شده استفاده می‌شوند.
مکتب طبی سیدها اغلب در جنوب هند و در مناطقی رایج است که به زبان تامیل (Tamil) صحبت می‌کنند.
گرایش‌های مذهبی مردم جنوب هند به آئین هندوئیسم باعث شده است که مکتب سیدها در مقایسه با مکتب آیورودا شامل آموزه‌های مذهبی بیشتری باشد. سووا ریگپا در نواحی شمال غربی هند شامل تبت و هیمالیا رایج است.
آیورودا
آیورودا با قدمتی ۵۰۰۰ ساله، کهن‌ترین و مهم‌ترین مکتب طب سنتی هند است که حکمای این کشور آن را بنیان‌گذاری کرده‌اند. همچنین یکی از شاخه‌های متداول طب مکمل در شرق و مجموعه‌ای از آگاهی‌هاست.
دانشمندان و سالکان هندی طی هزاران سال، به‌تدریج و بیشتر از طریق مراقبۀ فکری و درون‌نگری کسب و کشف کردند.
آیورودا چیست؟
واژۀ سانسکریت «آیو» به معنی زندگی و «ودا» به معنی دانش است. آیورودا به معنی دانش یا علم زندگی است. طب آیورودا طب کلیت‌گراست. پیروان این روش بر این اصل باور دارند که بنیان موجودیت انسان نوعی انرژی کیهانی هوشمند است که به آن آگاهی کیهانی میگویند و به شکل نر و ماده وجود دارد.
بر اساس مکتب آیورودا تمام اشیاء موجود در جهان از جمله بدن انسان از پنج عنصر اصلی یعنی، زمین، آب، آتش، هوا و خلاء (اتر) تشکیل شده‌اند. انسان مجموعه‌های است از سه خَلط واتا، پیتا، کاپها و هفت بافت پایه، راسا، راکتا، مانسا، مدا، آستی، ماجّا، شوکرا و مواد زائد، مالا، موترا، سووِدا.
سلامتی یا بیماری بستگی به تعادل عناصر پنجگانه در بدن دارد. عوامل درونی و بیرونی، هر دو می‌توانند باعث اختلال در تعادل طبیعی عناصر و ظهور بیماری شوند. خوردن مواد غذایی ناسالم، عادت‌های نادرست، اختلالات فصلی، ورزش نامناسب و اقدامات ناسازگار بدنی و ذهنی تعادل عناصر را بر هم می‌زند.
طب آیورودا در همۀ رشته‌های پزشکی فعالیت می‌کند و حفظ تعادل ماساژ درمانی طبیعی بدن را اساس تندرستی و طول عمر و بیماری را نتیجۀ طبیعی عدم توازن در اندام‌ها می‌داند. رژیم غذایی نامناسب، احساسات منفی و استرس از عمده‌ترین عوامل ایجاد عدم توازن هستند و به تولید سمومی در بدن منجر می‌شوند که تنها راه چارۀ آن تغییر در شیوۀ زندگی است.
هدف درمان در آیورودا
هدف آیورودا تطبیق انرژی‌های درونی بدن انسان با تغییرات انرژی‌های محیطی و حفظ تعادل وجود است. این طب بر پیشگیری از بیماری‌ها و تقویت سیستم ایمنی بدن تأکید دارد.
آموزه‌های آیورودا سلامتی را روند طبیعی زندگی می‌دانند؛ به انسان‌ها تأکید می‌کنند که برای حفظ سلامتی باید از رژیم‌های غذایی خاص، گیاهان دارویی، مدیتیشن، یوگا، تمرین‌های تنفسی (پرانایاما) و… به‌طور مداوم و روزمره استفاده کرد تا سیستم ایمنی تقویت شود و بدن بتواند با عوامل بیماری‌زا مقابله کند.
از دیدگاه طب آیورودا تمام احتیاجات مورد نیاز برای حفظ سلامتی در طبیعت و در اختیار انسان است و انسان با تصمیم‌های عاقلانه این امکانات را به سمت خود جذب می‌کند.
اثرات درمانی آیورودا از نظر علمی تأیید شده‌اند.
تأثیر داروهای آیورودا از داروهای رایج پزشکی سریع‌تر است و اساس درمان آیورودا که برقراری تعادل درازمدت است مانع عود بیماری می‌شود.
بسیاری از رشته‌های طب مکمل از جمله هومیوپاتی، گیاه‌درمانی، آوادرمانی، آب‌درمانی و… از طب آیورودا بهره گرفته‌اند. مثلاً بسیاری از مردم از طریق یوگا با آیورودا آشنا می‌شوند؛ به همین دلیل آن را خواهر یوگا می‌نامند.
درمان در طب آیورودا
برای تشخیص بیماری، پزشک معاینۀ بالینی انجام می‌دهد؛ مانند بررسی نبض، رنگ چهره، چشم، زبان، پوست و… . همچنین از وضعیت روحی بیمار، رفتارهای روزمره، عادت‌های غذایی، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محل زندگی او نیز مطلع می‌شود.
درمان بیماری در آیورودا شامل از بین بردن عوامل ایجادکنندۀ عدم تعادل در عناصر پنجگانۀ بدن است. استفاده از رژیم غذایی، دارو، پانچاکارما (اعمال یداوی پنجگانه) و فعالیت بدنی مناسب از جمله روش‌های درمانی آیورودا است.
روش‌های معالجۀ طب آیورودا شامل رژیم‌های غذایی، ماساژ با روغن‌های گیاهی، حجامت و استفاده از ملین‌ها و شیرودها (ریختن روغن های خاصی روی پیشانی بیمار به مدت حدود 30 دقیقه) است.
این درمان‌ها حدود 3 تا 10 روز ادامه دارد تا توازن در عملکرد اعضای مختلف بدن ایجاد شود. همچنین در طب آیورودا از درمان‌های غیر دارویی مثل ذکر، مراقبۀ فکری (برای بیماری‌های روانی)، تنفس یوگایی و دیگر روش‌های سنتی استفاده می‌شود.
شیوۀ درمان در آیورودا
در طب آیورودا موارد بسیاری پیش از درمان بررسی می‌شوند که عبارت‌اند از:
- شرح احوال و زندگی
- کاوش ذهن و احساسات
- معاینۀ کامل بدنی
- بررسی وضعیت اقتصادی اجتماعی
- بررسی اختربینی برای تعیین نوع انسانی و احتمال آسیبپذیری او
- آزمایش‌های خون، ادرار، عرق، آب دهان، خلط سینه و صدای بیمار
پزشک آیورودا معمولاً قبل از درمان اصل یک یا چند مورد از کارهای زیر را به بیمار توصیه می‌کند:
- روزه‌گرفتن (پرهیز از خوردن برای مدتی معین، یا پرهیز از خوردن بعضی غذاها برای مدتی یا برای همیشه)
- حمام سرد یا گرم
- استفاده از روغن‌های احیاکنندۀ پوست
- رژیم غذایی پاک‌کنندۀ خون
- خون گیری
- مسهل قوی و….
شاخه‌های طب آیورودا
- بیماری‌های جسمی ناشی از اختلال عملکردی جسم
- مشکلات اعضای بدن که بالای شانه‌ها قرار دارند.
- کسالت‌های جسمی ناشی از مواد خارجی مانند تیغ، علف، سنگ و ناخن
- بیماری‌هایی که ناشی از نیش مار، عنکبوت و دیگر سم‌های ناشی از منابع حیوانی یا گیاهی است
- بیماری‌های روانی
- بیماری‌های عفونی
- بیماری‌های کودکان
- روش‌های تطهیر شیر مادر
- بیماری‌های ناشی از اجرام فلکی
- بهبود بخشیدن به کیفیت بافت‌های بدن و بالا بردن مقاومت و قدرت جسمی و فکری
- به تأخیر انداختن فرایند پیری و حفظ تندرستی و جوانی
- افزایش کیفیت و مقدار مایعات مردانه و یاخته‌های ماده
- روش‌های افزایش میل و نشاط و باروری جنسی
- درمان ناباروری و اختلال‌های جنسی.
کلینیک دکتر سریتا در محیطی آرام و دلچسب، خدمات درمانی آیورودا را با حضور پزشک مجرب، متخصص و تحصیل‌کرده در کشور هندوستان به مراجعه‌کنندگان ارائه می‌کند.
| برای استفاده از خدمات دکتر سریتا
می‌توانید هر روز از ساعت 9 صبح تا 19 با شماره تلفن‌های 7-88207836-021 و یا 88174700-021 تماس بگیرید. و یا از طریق فرم دریافت مشاوره آنلاین، شماره تماس خود را ثبت کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند. شما کاربران گرامی می توانید از دیگر خدمات درمانی طب سنتی مانند فصد خون ، زالو درمانی ، حجامت ، بادکش ، فصد خون و … بهره‌مند شوید. کلینیک دکتر سریتا نیز به عنوان مرکز طب سنتی آماده ارائه خدمات رسانی به شما مشتریان عزیز می باشد. |
