نفخ با طب سنتی با گیاهان دارویی و راهکارهای درمانی می‌تواند به سرعت رفع شود. در طب سنتی اعتقاد بر این است که نفخ معده و سوء هاضمه به دلیل سرد شدن مزاج اتفاق می‌افتد.در این مقاله از از کلینیک طب سنتی دکتر سریتا شما را با راهکارهای درمانی نفخ با طب سنتی آشنا می نمائیم. پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
تعریف نفخ در طب ایرانی
نفخ در طب ایرانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. نفخ هم به عنوان یک علامت و هم به عنوان یک بیماری مستقل؛ توسط حکمای طب ایرانی مورد بحث قرار گرفته است. اهمیت ویژه بیماری نفخ در طب ایرانی از دیدگاه حکما؛ به سبب ارتباط نفخ با ضعف هضم است.در این دیدگاه کاهش حرارت غریزی معده که منجر به اختلال هضم می‌شود و می‌تواند سر منشا بسیاری از بیماری‌ها محسوب شود، موجب ایجاد نفخ می‌گردد. به عبارت دیگر نفخ بیانگر یک پدیده بسیار مضر برای سلامتی است و آن ضعف یا سوء هضم است که اختلال و فساد هضم به عنوان «اهم الامراض و منبع الاقسام» مورد تایید اکثر حکمای طب ایرانی است.
گیاهان دارویی موثر در نفخ معده
نفخ با طب سنتی با مصرف گیاهان دارویی زیر قابل درمان است.
سیر
یکی از بهترین مواد غذایی موثر در درمان نفخ سیر است. این به این دلیل است سیر مانع رشد و فعالیت باکتری‌های کولون در روده و معده می‌شود که به درمان نفخ کمک می‌کند. می‌تواند در یک لیوان آب گرم به مدت 2 تا 3 دقیقه 2 حبه سیر له کرده را قرار دهید و پس از آن با اضافه کردن یک قاشق پودر زنجبیل مخلوط و معجون به دست آمده را برای درمان نفخ معده و شکم میل کنید.
هل
یکی دیگر از داروهای گیاهی موثر در درمان نفخ هل است. هل دارای مزایا و فواید زیادی برای سلامتی از جمله درمان بیماری‌ها و مشکلات گوارشی است. هضم غذا با مصرف هل که خود باعث ترشح اسید صفراوی در معده می‌شود، بهبود می یابد. همچنین هل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد و متابولیسم را افزایش می‌دهد.
آویشن
یکی دیگر از گیاهان دارویی موثر در درمان نفخ معده آویشن است. این گیاه دارویی خواص فراوانی برای سلامتی دارد و در درمان سرماخوردگی و سرطان و رفع بوی بد دهان موثر است. آویشن می‌تواند باکتری‌های شیگلا که برخی از مهمترین عوامل مسمومیت غذایی هستند را از بین ببرد و دستگاه گوارش را پاکسازی کند. این مسئله می‌تواند بیماری‌های گوارشی از جمله نفخ معده را درمان کند.
زردچوبه
زردچوبه هم یک گیاه دارویی ضد نفخ است که خواص درمانی فراوانی دارد. از مهمترین ترکیبات موجود در زردچوبه می‌توان به پیگمان های زرد رنگی اشاره کرد که از دسته کورکومین وزیدها هستند. زردچوبه دارای خواص:
- ضد اکسیدان
- ضد نفخ
- ضد سرطان
- ضد ورم
- درمان بیماری‌های قلبی و عروقی
- درمان بیماری‌های روده‌ای و کبدی
زنجبیل
زنجبیل یکی از بهترین داروهای گیاهی دارای طبع گرم و خشک برای درمان مشکلات نفخ شکمی و روده‌ای است. از روغن زنجبیل می‌توان برای ماساژ بر روی معده و شکم استفاده کرد و ورم و نفخ معده را برطرف نمود. همچنین از آنجایی که یکی از مهمترین دلایل نفخ و ورم معده در طب سنتی سردی بدن است می‌توان از مربای زنجبیل و شربت آن برای رفع ورم معده و نفخ آن استفاده کرد.
نخود
یکی از بهترین غذاها برای درمان نفخ معده نخودآب است. نخودآب همچنین برای تقویت بنیه بدن و درمان مشکلات گوارشی بسیار کمک کننده است. نخودآب را می‌توان همراه دارچین و زعفران و کمی گوشت پخت و میل کرد.
مصطکی
برای درمان نفخ با طب سنتی یکی از غذاهای توصیه شده مصرف مصطکی با شکر است. مصطکی یک گیاه زرد رنگ است که برای تهیه شیره و روغن آن این گیاه را می‌کوبند و حرارت می‌دهند.خواص مصطکی شامل موارد زیر است:
- ضد نفخ
- تسکین دندان درد
- تسکین گوش درد
- درمان زخم معده، روده و اثنی عشر
- درمان چشم درد
- رفع سردی کبد
سیاه دانه
سیاه دانه یک داروی گیاهی دارای طبع گرم و خشک است که می‌توان از روغن آن برای درمان درد و ورم معده استفاده کرد. یکی از راهکارهای درمانی درد معده و مشکلات گوارشی می‌توان به روغن مالی اشاره کرد که روغن حاوی سیاه دانه بسیار در این زمینه توصیه شده و مفید است.
نفخ شکم چیست؟
علل نفخ معده
نفخ معده غیر معمول نیست. بسیاری از افراد بارها و بارها دچار همان نوع نفخ می‌شوند. نفخ معده که از الگویی قابل پیش بینی پیروی می‌کند، معمولا جای نگرانی ندارد.
هنگامی که الگو تغییر می‌کند یا نفخ معده از حد طبیعی بدتر می‌شود ممکن است به دلیل یکی از شرایط زیر باشد:
گاز
نفخ شکم معمولا عبور باد یا داشتن گاز شناخته می‌شود، اصطلاح پزشکی برای آزاد سازی گاز از سیستم هضم از طریق مقعد است. وقتی گاز در داخل دستگاه گوارش جمع می‌شود اتفاق می‌افتد و یک روند طبیعی است. گاز به دو روش اصلی جمع می‌شود. بلعیدن هوا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن باعث جمع شدن اکسیژن و ازت در دستگاه گوارش می‌شود. دوم، همزمان با هضم غذا، گازهای هضم مانند هیدروژن، متان و دی اکسید کربن جمع می‌شوند. هر دو روش می‌تواند باعث نفخ شکم شود.
چه چیزی باعث نفخ شکم می‌شود؟
نفخ شکم بسیار شایع است. همه ما در سیستم گوارش خود گاز جمع می‌کنیم. در معده اکثر مردم روزانه حدود 10 بار گاز عبور می‌کند. اگر به طور منظم باد را بیشتر از این عبور دهید، ممکن است نفخ بیش از حد داشته باشید که دلایل زیادی دارد.
بلع هوا
بلعیدن هوا در طول روز، به طور معمول در هنگام خوردن و آشامیدن، طبیعی است. معمولاً فقط مقدار کمی هوا را قورت می‌دهید. اگر مرتباً هوای بیشتری بلعید، ممکن است متوجه نفخ بیش از حد شوید. همچنین ممکن است باعث آروغ زدن شود.
دلایلی که ممکن است بیش از حد معمول هوا را ببلعید عبارتند از:
- آدامس
- سیگار کشیدن
- مکیدن اشیایی مانند توپی‌های خودکار
- نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار
- غذا خوردن خیلی سریع
مواد غذایی
مواد غذایی خاصی می‌تواند منجر به نفخ بیش از حد شود. برخی از غذاهایی که باعث افزایش گاز می‌شوند عبارتند از:
- لوبیا
- کلم
- کلم بروکلی
- کشمش
- عدس
- آلو خشک
- سیب
سوءهاضمه
سوءهاضمه، احساس ناراحتی یا درد در معده است. اکثر افراد هر از چند گاهی قسمت‌های مختص سوءهاضمه را تجربه می‌کنند.
علت آن اغلب موارد زیر است:
- خوردن غذای بیش از حد
- مصرف الکل زیاد
- مصرف داروهایی که معده را تحریک می‌کنند، مانند ایبوپروفن
- داشتن یک عفونت جزئی معده
سوءهاضمه مکرر که به نظر نمی‌رسد با غذا یا علل آشکار دیگری در ارتباط باشد، می‌تواند نشانه بروز مسئله جدی تری باشد. دلایل احتمالی شامل زخم معده، سرطان یا نارسایی کبدی است.
عدم تحمل غذا
برخی از افراد پس از مصرف برخی غذاها نفخ می‌کنند. به عنوان مثال، افرادی که لاکتوز تحمل نمی‌کنند، یا به آلرژی به گلوتن یا بیماری سلیاک مبتلا هستند. نفخ شکم معمولاً به خودی خود برطرف می‌شود اما ممکن است با اسهال یا درد معده مرتبط باشد.
اختلالات مزمن
اختلالات مزمن روده، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و بیماری کرون نیز می‌تواند باعث نفخ مکرر شود. بیماری کرون باعث التهاب دستگاه گوارش می‌شود، در حالی که IBS به درستی درک نشده است و اغلب هنگامی تشخیص داده می‌شود که علائم مزمن روده دلیل واضحی نداشته باشد.
IBS و Crohn’s می‌توانند باعث گاز، اسهال، استفراغ و لاغری ناخواسته شوند.
گاستروپارزی
گاستروپارزی نوعی اختلال است که بر تخلیه طبیعی معده تاثیر می‌گذارد. عضلات معده به درستی کار نمی‌کنند، که باعث می‌شود غذا خیلی آرامتر از معده و روده عبور کند.
علائم شامل:
- نفخ شکم
- یبوست
- هنگام غذا خوردن خیلی سریع احساس سیری می‌کنید
- از دست دادن اشتها
- سوزش سردل
- تهوع و استفراغ
- درد و ناراحتی
یک بیماری دیگر مانند دیابت یا کم کاری تیروئید معمولاً باعث گاستروپارزی می‌شود.
اختلالات زنان
برخی از مشکلات زنان باعث درد معده می‌شوند. در بعضی از خانم‌ها، آندومتریوز می‌تواند باعث گرفتگی عضلات و نفخ شکم شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش رحم به معده یا روده متصل شود.
درد ارجاع شده از لگن نیز ممکن است شبیه درد نفخ باشد.
یبوست
یبوست اغلب باعث نفخ شکم می‌شود. دلایل یبوست عبارتند از:
- کمبود آب بدن
- فیبر کافی در رژیم غذایی وجود ندارد
- عدم تحمل غذایی
- بارداری
- برخی اختلالات روده
- کمبود مواد مغذی، از جمله منیزیم
- مصرف داروهای خاص
در بیشتر افراد، دوره یبوست کوتاه مدت است.
علل دیگر
کمتر معمولاً نفخ شکم ممکن است به دلیل سایر موارد جدی باشد. افراد مبتلا به سنگ صفرا یا بیماری کیسه صفرا ممکن است درد شدید شکمی را تجربه کنند که نفخ شکم را تقلید می‌کند. سرطان‌های معده یا روده نیز ممکن است منجر به ناراحتی شکمی و نفخ شکم شوند.
آسیت بیماری دیگری است که منجر به درد شکم و نفخ شکم می‌شود. آسیت تجمع مایعات در حفره شکم در طی یک دوره زمانی خاص است. شایع‌ترین علت این بیماری بیماری کبدی است.
عفونت
عفونت‌های معده می‌توانند باعث ایجاد گاز شوند که ممکن است با این موارد نیز همراه باشد:
- اسهال
- استفراغ
- حالت تهوع
- دل درد
اینها اغلب به دلیل باکتری‌هایی مانند اشریشیا کلی یا هلیکوباکتر پیلوری یا عفونت ویروسی مانند نورو ویروس یا روتاویروس است.
عفونت‌های معده معمولاً پس از چند روز خود به خود برطرف می‌شوند. با این حال، برخی از افراد ممکن است دچار کمبود شدید آب بدن شوند یا در طی چندین روز بدتر شوند. اگر نفخ معده با این موارد مطابقت دارد ، این افراد باید به پزشک مراجعه کنند.
تقویت هاضمه برای درمان نفخ
یکی دیگر از اصول درمان نفخ در طب سنتی ، تقویت هاضمه است. هرچند که رعایت صحیح حفظ الصحه خود موجب افزایش حرارت غریزی کل بدن و معده می‌شود، استفاده از برخی غذاهای خاص و داروها برای تقویت هاضمه توصیه شده است که مرباجات مقوی معده یکی از این موارد است که مهمترین آنها عبارتند از:
- مربای گل سرخ
- مربای آمله
- مربای به
- مربای سیب
- مربای بالنگ
- مربای پوست پسته
- مربای پوست پرتقال
- مربای پوست نارنج
توصیه می‌شود که بیشتر از جرم میوه این مرباها استفاده شود.
غذاهای سرشار از فروکتوز یا سوربیتول، مانند آب میوه‌ها
هضم این مواد غذایی ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد و منجر به بوی نامطبوع همراه با نفخ شکم شود. همچنین برخی از غذاهایی که بدن نمی‌تواند به طور کامل جذب کند. این بدان معنی است که آنها از روده کوچک به روده بزرگ منتقل می‌شوند بدون اینکه ابتدا هضم کامل شوند. روده بزرگ حاوی مقدار زیادی باکتری است که سپس مواد غذایی را تجزیه می کند و در نتیجه گازها آزاد می‌شود. تجمع این گاز باعث نفخ شکم می‌شود.
گزینه‌های درمان نفخ با طب سنتی و به صورت خانگی
بسته به علت مشکل، روش های مختلفی برای درمان نفخ با طب سنتی و به صورت وجود دارد. برای درمان نفخ شکم در خانه، موارد زیر را امتحان کنید:
به رژیم خود نگاه کنید.
اگر غذای حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است که هضم آن دشوار است، سعی کنید آنها را جایگزین کنید. کربوهیدرات‌هایی که هضم راحت‌تری دارند، مانند سیب زمینی، برنج و موز، جایگزین‌های خوبی هستند.
یک دفتر نکات غذایی داشته باشید.
این به شما کمک می‌کند عوامل محرک را شناسایی کنید. بعد از شناسایی برخی از غذاهایی که باعث نفخ بیش از حد شما می‌شوند، می‌توانید یاد بگیرید که از آنها اجتناب کنید یا مقدار کمتری از آنها را بخورید.
کمتر غذا بخورید.
سعی کنید روزانه حدود پنج تا شش وعده غذایی کوچک بخورید تا سه وعده غذایی بزرگتر برای کمک به روند هضم غذا.
درست بجوید.
از انجام هر کاری که باعث افزایش میزان بلعیدن هوا می‌شود خودداری کنید. این شامل اطمینان از درست جویدن غذا و جلوگیری از جویدن آدامس یا سیگار کشیدن است.
ورزش کنید.
برخی افراد دریافتند که ورزش به تقویت هضم کمک می‌کند و می تواند از نفخ شکم جلوگیری کند.
داروهای گیاهی را امتحان کنید.
برای درمان نفخ با طب سنتی می‌توانید از داروهای گیاهی حاوی گیاهان دارویی ضد نفخ اشاره شده در این مقاله استفاده کنید.
اهمیت بالا بردن حرارت غریزی بدن در درمان نفخ در طب سنتی
برای عملکرد صحیح دستگاه گوارش وجود حرارت غریزی کافی ضروری و اساسی است و کاهش آن، اثر بسیار مهمی در ایجاد اختلالات هضم و نفخ دارد. بر این اساس، یکی از اصول درمانی نفخ، بالا بردن حرارت غریزی است. حکما توصیه‌های بسیاری برای بالا بردن حرارت غریزی نموده‌اند. مهمترین این توصیه‌ها، رعایت تدابیر حفظ الصحه یا به عبارت دیگر داشتن سبک زندگی سالم است که اثرات قابل توجهی در حفظ افزایش حرارت غریزی بدن دارد.
اهمیت ورزش در درمان نفخ در طب سنتی
یکی از راهکارهای درمان نفخ در طب سنتی ورزش یا ریاضت است. ریاضت یا ورزش از اصول دیگر حفظ الصحه در طب ایرانی است که انجام آن به طور صحیح قطعا در تقویت حرارت غریزی موثر خواهد بود. ورزش نه تنها با تجدید یا انتعاش حرارت غریزی به تقویت معده کمک می‌کند بلکه با دفع رطوبات زائد معده، در بیماران با معده سرد و تر، کمک بسیار موثری در رسیدن به اعتدال مزاج معده می‌کند. بنابراین برای درمان نفخ ناشی از برودت و ضعف هاضمه انجام ورزش یک ضرورت اساسی است که بی توجهی به آن چنان لطمه‌ای به سلامتی می‌زند که با هیچ غذا یا دارویی نمی‌توان آن را جبران نمود.
| سبب | علامت | |
| غذا | پرخوری (کثیر المقدار) | سابقه پرخوری در شرح حال |
| غذای با رطوبت زیاد (کثیر الرطوبت) | 1-مصرف زیاد کدو، خیار، گلابی، سیب، انگور، انجیر، ماست
2-انواع سبزیجات هرچند به اندازه معتدل خورده شود. |
|
| بذاته نفاخ (حاوی رطوبت غریبه فضیله) | تناول عدس، لوبیا، باقلا، نخود | |
| غذای بدبو | تقدم تناول غذاهایی که بوی آنها مثل بوی ماهی یا بوی روغن خراب یا بدبو باشد. | |
| غذای با طبیعت گرم | ایجاد نفخ با خوردن عسل و خوراکی‌های گرم | |
| معده | سردی مزاج | 1-علائم سوء مزاج سرد ساده معده
2-علائم ضعیف هضم سرد معده 3-نوشیدن مقدار زیاد آب بعد از خوردن غذا |
| رطوبت خام زجاجی در معده و روده‌ها با خالی بودن معده از غذا | 1-کاهش نفخ در صورت وجود غذا در معده و مشغول شدن طبیعت به آن
2-افزایش نفخ در خالی بودن معده به سبب مشغول شدن طبیعت به رطوبت خام زجاجی |
|
| اخلاط | تجمع خلط بلغمی، سوداوی یا صفرای محیه | 1-علائم سوء مزاج بلغمی
2-علائم سوء مزاج سوداوی 3-علائم سوء مزاج صفراوی |
برای درمان نفخبا بهترین پزشکان طب سنتی فارغ التحصیل از دانشگاه‌های علوم پزشکی در کلینیک طب سنتی دکتر سریتا می‌توانید هر روز از ساعت ماساژ درمانی ، حجامت و دکتر طب سوزنی 10 صبح تا 19 با شماره تلفن 88174700-021 تماس بگیرید. و یا از طریق فرم دریافت مشاوره آنلاین، شماره تماس خود را ثبت کنید تا کارشناسان ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند. |
