با توجه به شیوع مشکل پارگی دیسک کمر در هر سن و هر جنسیتی، شاید شما هم به دانستن در مورد درمان دیسک کمر با طب سنتی علاقه داشته باشید. در ادامه این مطلب ضمن تشریح علل پارگی دیسک کمر، روش‌های درمان این مشکل با طب سنتی را بررسی می‌کنیم.
فتق یا پارگی دیسک کمری چیست؟
فتق یا پارگی دیسک به مشکل در یکی از بالشتک‌های لاستیکی (دیسک‌ها) اشاره دارد که بین استخوان‌های (مهره‌های) ستون‌قفرات قرار دارند.
یک دیسک ستون‌فقرات یک مرکز نرم و ژله‌مانند (هسته) دارد که توسط یک قسمت بیرونیِ لاستیکی و سخت‌تر (حلقه) محصور شده است. فتق دیسک که گاهی‌اوقات پارگی دیسک نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که بعد از یک پارگی در حلقه، بخشی از هستۀ دیسک با فشار از آن بیرون می‌زند.
فتق دیسک، که می‌تواند در هر قسمت از ستون‌فقرات رخ دهد، اغلب در قسمت پایین کمر رخ می‌دهد. این وضعیت بسته به اینکه فتق دیسک در کجا باشد، می‌تواند به درد، بی‌حسی یا ضعف در بازو یا پا منجر شود.
بسیاری از افراد هیچ علامتی از فتق دیسک ندارند. برای افرادی که دارای علائم هستند، علائم به مرور زمان بهبود می‌یابند. معمولا برای رفع این مشکل نیازی به جراحی نیست.
علائم و نشانۀ‌های فتق دیسک
بیشتر فتق دیسک‌ها در قسمت پایین کمر اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در گردن نیز رخ دهد. علائم و نشانه‌ها به محل قرار گرفتن دیسک و اینکه آیا دیسک به عصب فشار می‌آورد یا خیر، بستگی دارد. فتق دیسک معمولا یک طرف بدن را درگیر می‌کند.
- درد در بازو یا پا: اگر فتق دیسک شما در قسمت پایین کمر باشد، علاوه بر درد در ناحیۀ کمر، معمولا در باسن، ران و ساق پا نیز احساس درد خواهید داشت. ممکن است در بخشی از پا نیز درد داشته باشید.
برای فتق دیسک در گردن، معمولا بیشترین درد را در شانه و بازو احساس خواهید کرد. این درد ممکن است هنگام سرفه، عطسه یا حرکت در موقعیت‌های خاصی به بازو یا پای شما وارد شود. درد اغلب به صورت شدید یا سوزشی توصیف می‌شود.
- بی‌حسی یا گزگز: افرادی که به فتق دیسک دچار هستند، اغلب در قسمتی از بدن که با اعصاب آسیب‌دیده در ارتباط است، بی‌حسی یا گزگز دارند.
- ضعف. ماهیچه‌هایی که با اعصاب آسیب‌دیده در ارتباط هستند، ممکن است احساس ضعف داشته باشند. این می‌تواند باعث شود که شما زمین بخورید یا بر توانایی شما در بلند کردن یا نگه داشتن وسایل تاثیر بگذارد.
شما می‌توانید فتق دیسک بدون علائم داشته باشید.
علل فتق دیسک
فتق دیسک اغلب در نتیجۀ ساییدگی و پارگی تدریجی مرتبط با افزایش سن به نام دژنراسیون دیسک به وجود می‌آید. با افزایش سن افراد، انعطاف‌پذیری دیسک‌ها کمتر می‌شود و آن‌ها بیشتر در معرض پارگی یا پیچش جزئی قرار می‌گیرند.
اکثر افراد نمی‌توانند علت فتق دیسک خود را شناسایی کنند. گاهی‌اوقات استفاده از عضلات پشتی به جای عضلات ساق و ران برای بلند کردن اجسام سنگین، منجر به فتق دیسک می‌شود. یک رویداد آسیب‌زا مانند زمین‌خوردن یا ضربه به پشت به ندرت می‌تواند علت این وضعیت باشد.
عوامل خطرسازی که می‌توانند خطر فتق دیسک را افزایش دهند عبارتند از:
- وزن: اضافه وزن بدن باعث ایجاد فشار اضافی بر روی دیسک‌های کمر می‌شود.
- مشغلۀ کاری: افرادی که از نظر فیزیکی مشاغل سختی دارند، بیشتر در معرض خطر مشکلات مربوط به کمر هستند. بلند کردن‌های مکرر، کشیدن، هل دادن، خم شدن به طرفین و چرخاندن نیز می‌تواند خطر فتق دیسک را افزایش دهد.
- ژنتیک: برخی افراد استعداد ابتلا به فتق دیسک را به ارث می‌برند.
- سیگار کشیدن: تصور می‌شود که سیگار باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به دیسک‌ها و در نتیجه افزایش سرعت تجزیۀ آن‌ها می‌شود.
- رانندگی زیاد: نشستن طولانی‌مدت همراه با لرزش موتور وسیلۀ نقلیه می‌تواند به ستون فقرات فشار وارد کند.
- بی‌تحرکی: ورزش منظم می‌تواند به جلوگیری از فتق دیسک کمک کند.
عوارض
طناب نخاعی تا بالای مهره‌های کمری ادامه دارد. آنچه از طریق کانال نخاعی ادامه می‌یابد، گروهی از ریشه‌های عصبی بلند است که به دم اسب شباهت دارند.
فتق دیسک به ندرت می‌تواند تمام کانال نخاعی، از جمله تمام اعصاب دم اسبی را تحت فشار قرار دهد. در موارد نادر، ممکن است برای جلوگیری از ضعف یا فلج دائمی به جراحی اورژانسی نیاز باشد.
در صورت داشتن موارد زیر باید حتما مراقبت‌های پزشکی اورژانسی دریافت کنید:
- بدتر شدن علائم: درد، بی‌حسی یا ضعف می‌تواند به حدی افزایش یابد که فعالیت‌های روزانۀ شما را مختل کند.
- اختلال عملکرد مثانه یا روده: سندرم دم اسبی حتی با مثانۀ پر نیز می‌تواند باعث بی‌اختیاری یا مشکل در ادرار شود.
- اختلال حس بین دو سرین در ناحیۀ زینی: این کاهش تدریجی حس، نواحی را که با ناحیۀ زینی در تماس هستند، تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ یعنی قسمت داخلی ران، پشت پاها و ناحیۀ اطراف راست روده.
5 روش برای درمان فتق دیسک
اگر به فتق یا پارگی دیسک، برجستگی دیسک، دیسک خشک‌شده یا هر نوع آسیب کمری یا کمردرد مبتلا هستید، نکاتی که در ادامه آورده شده است می‌تواند به شما کمک کند تا با درد عصب سیاتیک ناشی از این وضعیت‌ها مقابله کنید.
-
یک رژیم غذایی غنی از کلاژن/آب [مغز] استخوان داشته باشید
اول از همه، شما باید موادمغذی خاصی را به بدن خود برسانید تا این ناحیه بهبود پیدا کند. بدن شما برای کمک به درمان و ترمیم دیسک و بافت‌های آسیب‌دیده به کلاژن نیاز دارد. کلاژن در پودر پروتئین ساخته‌شده از آبگوشت استخوان (آب قلم) یافت می‌شود.
نوشیدن آبگوشت استخوان به طور منظم، اولین مورد بهترین رژیم غذایی است که شما می‌توانید داشته باشید. شما می‌توانید آبگوشت استخوان را خودتان در خانه درست کنید یا خیلی راحت از بیرون تهیه کنید. توصیه می‌شود که روزانه دو تا سه وعده از از این غذا را مصرف کنید. برای درمان فتق دیسک این یک امر ضروری است.
بهتر است هر روز یک نوع سوپ درست کنید. به عنوان مثال، مرغ، کرفس، پیاز، هویج، مقداری مرغ ارگانیک و مقداری آب استخوان مرغ را با هم ترکیب کنید. این غذا می‌تواند مقداری از موادمغذی مورد نیاز برای کمک به بهبود و ترمیم کمر، سفت شدن گردن یا هر جایی که ممکن است فتق دیسک داشته باشید تامین کند.
همچنین، دریافت آنتی‌اکسیدان بیشتر با مصرف موادغذایی دارای آنتی‌اکسیدان بالا مانند زغال‌اخته می‌تواند بسیار مفید باشد. رژیم‌غذایی ایده‌آل برای درمان فتق دیسک چیزی شبیه به این است:
- صبحانه: اسموتی با پودر پروتئین کلاژن یا پودر پروتئین ساخته‌شده از آب استخوان، زغال‌اخته، شیر نارگیل و شاید برخی گیاهان ضد التهابی مانند ریشۀ زنجبیل.
- ناهار/شام: سوپ یا خورش با آبِ گوشت.
-
بدن شما برای کمک به درمان و ترمیم دیسک و بافت‌های آسیب‌دیده به کلاژن نیاز دارد.
-
مکمل‌های مفید مصرف کنید
پروتئین کلاژن یا پودر پروتئین ساخته‌شده از آب استخوان بهترین مکمل برای درمان فتق دیسک است. این غذا حاوی اسیدهای آمینه گلوتامین، گلیسین، پرولین و همچنین آرژنین هستند. این‌ها آمینواسیدهایی هستند که بدن شما برای تولید کلاژن به آن‌ها نیاز دارد و برای بهبود بافت‌های آسیب‌دیده مفید است.
مکمل‌های زیر نیز برای درمان فتق دیسک مفید هستند:
- مکمل روغن ماهی امگا 3: حدود 1000 تا 2000 میلی‌گرم در روز. یا مکمل قلیه ماهی.
- مکمل MSM، یک مکمل حاوی گوگرد که به ترمیم مفاصل کمک می‌کند.
- گلوکزامین و کندرویتین.
- گیاهان ضد التهابی مانند زردچوبه (کورکومین) به بهبود و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کنند.
-
تمرین‌های Egoscue را انجام دهید.
بعد از نقش رژیم‌غذایی در درمان فتق دیسک، تغییراتی در سبک زندگی وجود دارد که باید آن‌ها را نیز در نظر بگیرید. یکی از آن‌ها، شروع تمرین‌های Egoscue است. Egoscue نوعی فیزیوتراپی است، اما یک فیزیوتراپی ساده نیست. Egoscue یک شکل جدید از تمرین‌های ورزشی است که با تمرکز بر روی اختلا‌های عملکردی اسکلتی عضلانی سعی دارد از طریق تمرین‌های اصلاحی، تعادل وضعیت بدنی را بازگرداند. Egoscue برای درمان فتق دیسک بسیار اهمیت است.
یک پزشک متخصص در زمینۀ Egoscue یک برنامۀ ورزشی خاص را برای شما تجویز می‌کند و از شما می‌خواهد تمریناتی را انجام دهید که به بازیابی وضعیت بدنی شما کمک کند. زیرا اگر وضعیت بدنی ضعیف داشته باشید یا به آنچه که سندرم سندروم متقاطع فوقانی (upper-crossed syndrome) یا سندروم متقاطع تحتانی (lower-crossed syndrome) نامیده می‌شود مبتلا باشید، آن دیسکی که باعث فتق دیسک شده است، بیش از پیش تحت فشار قرار می‌گیرد.
-
پرولوتراپی انجام دهید
پرولوتراپی از طریق تزریق محرک‌های تولید فاکتور رشد سلول انجام می‌شود. پرولوتراپی که از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) استفاده می‌کند، در واقع به ترمیم بافت آسیب‌دیده کمک می‌کند.
بسیاری از مواقع آسیب به کمر یا رباط نیز نتیجه‌ای مانند فتق دیسک دارد و رباط‌ها شل می‌شوند. درست مانند زمانی که رباط صلیبی جلویی (ACL) شما رگ به رگ یا پاره می‌شود یا مچ پای شما رگ به رگ می‌شود. در این موارد نیز رباط‌ها شل شوند و عضلات باید کم کاری آن‌ها را جبران کنند. این می‌تواند منجر به اسپاسم عضلانی شود و علت اصلی درد شما باشد. به عبارتی دیگر، در بسیاری از مواقع وقتی یک فرد به فتق دیسک مبتلا است، دردی که تجربه می‌کند از فتق دیسک نیست، بلکه بیشتر از فشردگی ریشه عصبی در عضلات و سایر بافت‌ها ناشی شده است.
پرولوتراپی به ترمیم این بافت عضلانی کمک می‌کند، به همین دلیل است که باید حتما آن را در برنامۀ درمانی فتق دیسک خود بگنجانید.
تمرین‌های Egoscue به تمرین مجدد عضلات کمک می‌کند، در حالی که PRP به آموزش مجدد رباط‌ها و تاندون‌ها کمک می‌کند. اگر می‌خواهید فتق دیسک خود را به طور کامل درمان کنید، باید عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها را مجددا آموزش دهید.
-
از روش درمانی کایروپراکتیک استفاده کنید
آخرین مورد که به اندازۀ موارد قبلی اهمیت دارد، روش درمانی کایروپراکتیک است که می‌تواند در درمان فتق دیسک معجزه کند، اما مراقب شیوۀ نادرست انجام کایروپراکتیک باشید. روش کار بسیاری از متخصصان کایروپراکتیک ممکن است باعث شل شدن رباط‌های شما شود. روش درمانی کایروپراکتیک، انحنای ستون فقرات اصلاح شده را دوباره آموزش می‌دهد و به حالت ایده‌آل خود بازمی‌گرداند.
سندروم گردن صاف که به اصطلاح سندروم گردن نظامی نامیده می‌شود و در آن انحنای گردن افراد از حالت ایده‌آل خارج می‌شود نیز می‌تواند باعث فتق دیسک شود. فتق دیسک می‌تواند به دلیل داشتن انحنای بیش از حد یا خیلی کم در قوس کمری (لومبار) یا داشتن شرایطی مانند سرخوردگی مهره‌های کمری باشد که می‌تواند باعث بی‌ثباتی قوس کمری (لومبار) یا قوس گردنی (سرویکال) شما شود.
به هر حال برای درمان دیسک هر کدام از این اندم‌ها، اگر می‌خواهید بهبود پیدا کنید، باید در انتخاب متخصص کایروپراکتیک نهایت دقت را به خرج دهید.
اطلاعاتی بیشتر در مورد فتق دیسک
ممکن است در مورد تفاوت بین فتق دیسک یا برجستگی دیسک کنجکاو باشید.
فتق دیسک بیشتر شبیه دیسکی است که باز شده و داخل آن به بیرون می‌ریزد، در حالی که برجستگی دیسک، یک دیسک برآمده است. فتق دیسک را پارگی دیسک نیز می‌نامند. ، برجستگی دیسک در مقایسه با فتق دیسک شایع‌تر است و همچنین ممکن است کمتر به آن‌ها توجه شود. زیرا برجستگی دیسک می‌تواند درد کمتری ایجاد کند. اما باید توجه داشت که هرکس می‌تواند علائم متفاوتی از خود نشان دهد.
تفاوت اصلی بین این دو این است که تصور می‌شود برجستگی دیسک به دلیل فشاری ایجاد شده است که باعث برآمده شدن دیسک شده است، در حالی که از طرف دیگر فتق دیسک عمدتا از شکاف و پارگی ایجاد شده در لایۀ بیرونی سخت غضروف دیسک ایجاد می‌شود.
در فتق دیسک، بر اثر ایجاد یک پارگی، غضروف داخلی دیسک ممکن است از طریق شکاف به بیرون راه پیدا کرده و با اعصاب اطراف تماس پیدا کند. این اتفاق همانند اتفاقی است که در وضعیت برجستگی دیسک رخ می‌دهد.
فتق دیسک همچنین می‌تواند نشانه یا علامت مشکلات دیگری نیز باشد، مانند:
- تنگی کانال نخاعی
- سندرم پیریفورمیس
- عصب فشرده شده
کلینیک طب سنتی دکتر سریتا با حضور پزشکان با تجربه و متخصصین دوره دیده در زمینه طب سنتی انواع درمان‌ها و خدمات مورد نیاز برای درمان بیرون زدگی دیسک کمر را به مراجعین محترم ارائه می‌دهد. شما می‌توانید از طریق وب‌سایت کلینیک، نوبت حضوری یا آنلاین خود را انتخاب کرده یا برای گرفتن نوبت یا مشاوره، به صورت تلفنی اقدام کنید.
منبع: mayoclinic.org و draxe.com ؛
