زانو درد یکی از مشکلات شایع امروزه است که بسیاری از افراد به خاطر روبه‌رو نشدن با مشکلات احتمالی جراحی روند درمان را متوقف می‌کنند. اگر شما هم جزو دسته بالا هستید حتما برای شما نیز جالب است از درمان زانو درد بدون جراحی اطلاعات بیشتری داشته باشید. درمان این درد مزمن به کمک طب سنتی و بدون عمل جراحی ممکن است. در ادامه علل زانو درد و راه‌های درمان را بررسی می‌کنیم و به تعدادی از سوالات متداول در این زمینه پاسخ خواهیم داد.
زمانی‌که نمی‌توانید بدون درد از زانوی خود استفاده کنید یا آن را خم کنید، مشکلات زیادی در زندگی روزمره شما به وجود می‌آید. در این وضعیت، فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، چرخیدن یا حتی نشستن می‌تواند با درد همراه باشد.
علل زانو درد
متاسفانه زانو درد می‌تواند یک وضعیت پیچیده باشد. عوامل زیادی می‌توانند باعث درد در مفاصل زانو شود. مفاصل زانو کاربرد زیادی در فعالیت‌های روزمرۀ ما دارند. عوامل زیادی از آرتروز زانو یا آرتریت روماتوئید گرفته تا آسیب‌دیدگی زانو از جمله پارگی رباط یا مینیسک می‌توانند از دلایل زانو درد باشند. علت درد ممکن است اصلا از جانبِ زانوهای شما نباشد، بلکه از درد یا آسیب‌دیدگیِ سایر قسمت‌های بدن ناشی شود.
برخی از فعالیت‌ها یا سبک‌های زندگی ممکن است فشار بیشتری به زانوهای شما وارد کند و احتمال بروز درد زانو را افزایش دهد. چاقی، شما را در معرض ریسک بیشتری برای زانو درد قرار می‌دهد. فشار مکرر ناشی از فعالیت‌هایی مانند دویدن یا ورزش‌هایی مانند بسکتبال نیز می‌تواند باعث درد شوند. حتی یک آسیب ورزشی قبلی یا جابجایی کاسۀ زانو نیز می‌تواند در بزرگسالی به سراغ شما آمده و زندگی شما را مختل کند.
درمان و تسکین زانو درد به علت آن بستگی دارد. برخی از آسیب‌دیدگی‌ها به فیزیوتراپی نیاز دارند. برخی دیگر فقط به استراحت و بالاتر نگه داشتن زانو از سطح بدن نیاز دارند. داروهای ضد التهابی بدون نسخۀ زیادی برای تسکین درد آرتریت در دسترس هستند. حتی آب داغ یا کیسه‌های یخ نیز می‌توانند درد را کاهش دهند.
چرا سال‌ها بعد از عمل جراحی تعویض مفصل زانو، دوباره ممکن است در زانو احساس درد ایجاد شود؟
اگر جراحی تعویض مفصل زانو شما در ابتدا حال شما را خوب کرد، اما سال‌ها بعد دوباره زانو درد به سراغ شما آمد، احتمالا ایمپلنت شما شل یا فرسوده و ساییده شده است. شما باید با جراح ارتوپد خود تماس بگیرید. جراح متخصص ممکن است برای ارزیابی علت افزایش درد تصویربرداری بیشتری برای شما تجویز کند. شل شدن ایمپلنت یا عفونت ممکن است به یک جراحی دیگر برای اصلاح یا برداشت آن نیاز داشته باشد. شما می‌توانید با حفظ وزن مناسب و ورزش منظم ساختارهای حمایت‌کننده از مفصل زانو را تقویت کرده و طول عمر آن را افزایش داده و از سایر مشکلات مفصلی جلوگیری کنید.
هر وضعیتی که در راه رفتن شما تاثیر بگذارد و آن را تغییر دهد، می‌تواند باعث زانو درد شما شود.
آیا سیاتیک باعث زانو درد می‌شود؟
بله. سیاتیک درد عصبی ناشی از فشرده‌شدن ریشۀ عصب سیاتیک است که در قسمت پایینی ستون‌فقرات شما قرار دارد. سیاتیک می‌تواند دردی خفیف تا شدید ایجاد می‌کند که از کمر به پاهای شما رخنه می‌کند. اگر آن ریشۀ عصبی مربوط به زانو تحت‌تاثیر این فشردگی قرار بگیرد، می‌تواند باعث زانو درد شود. زانو درد نیز مانند سایر دردها می‌تواند باعث شود که شما نحوۀ حرکت کردن خود را در حین فعالیت‌های بدنی تغییر دهید و در نتیجه فشار بیشتری به زانوهای شما وارد شود و در زانو درد احساس شود.
علت درد سوزش‌مانند زانوها در شب چیست؟
سوزش در زانو می‌تواند در جلو، پشت یا کناره‌های زانو رخ دهد. این درد معمولا یک درد ساده نیست و نشان‌دهندۀ یک مشکل بزرگ‌تر است. این درد می‌تواند از موارد زیر ناشی شود:
- پارگی رباط یا غضروف
- آسیب‌دیدگی ناشی از استفادۀ بیش‌ازحد از زانو
- آرتریت زانو
- فشرده شدن اعصاب یا تشدید صدمات ناشی از وضعیت خوابیدن
در این وضعیت بهتر است برای دریافت درمان‌های توصیه‌شده با پزشک خود صحبت کنید.
آیا انحراف شست پا (بونیون) می‌تواند باعث زانو درد شود؟
بله. انحراف شست پا نیز مانند سایر شرایط‌ها می‌توانند راه رفتن شما را تغییر دهد و به زانوها و باسن شما فشار وارد کند.
آیا سفتیِ شست پا (هالوکس ریجیدوس) می‌تواند باعث زانو درد شود؟
بله. سفتی شست پا یک اصطلاح برای توصیف وضعیتی است که نمی‌توانید انگشت شست پای خود را خم کنید. همانطور که حدس زده‌اید، این وضعیت نیز می‌تواند راه رفتن شما را تغییر داده و احتمال زانو درد را افزایش دهد.
آیا پوشیدن دمپایی لاانگشتی/کفش پاشنه بلند/کفش فرسوده می‌تواند باعث زانو درد شود؟
کفشی که می‌پوشید قطعا می‌تواند باعث درد و حتی آسیب به پاها و زانوهای شما شود. دمپایی‌های لاانگشتی و کفش‌های فرسوده احتمالا کمتر از بقیه کفش‌ها می‌توانند تکیه‌گاه و ضربه‌گیری لازم را برای محافظت از پاها و زانوهای شما فراهم کنند.
آیا عدم تحرک می‌تواند باعث زانو درد شود؟
حتی انجام ندادن هیچ کاری نیز می‌تواند باعث درد زانو و مفاصل شود. اگر هر روز بیش از حد طولانی یک جا بنشینید و به اندازۀ کافی ورزش نکنید، ممکن است ماهیچه‌های اطراف زانو و باسن شما ضعیف‌شده و انعطاف‌پذیری خود را از دست بدهند. این امر حمایت این اندام‌ها از زانوها و تحمل وزن شما توسط آن‌ها را کمتر می‌کند. علاوه بر این، اگر اضافه وزن داشته باشید، روزانه فشار بیشتری برای تحمل وزن به زانوها وارد می‌شود.
درمان‌های خانگی و مدیریت درد
چندین تغییر در سبک زندگی و روش‌های درمانی طبیعی وجود دارد که شما می‌توانید بدون مراجعه به مطب از آن‌ها برای مدیریت دردِ زانو استفاده کنید.
تغییر سبک زندگی
اگر به دلیل اضافه وزن در معرض خطر مبتلا به زانو درد قرار دارید، کاهش وزن راه خوبی برای کاهش این خطر است. اگر زانو درد ناشی از سفت شدن ماهیچه‌ها را تجربه می‌کنید، یک برنامۀ ترکیبی تشکیل شده از حرکات کشش روزانه، ماساژ درمانی و ورزش‌های برگرفته از یک برنامۀ فیزیوتراپی می‌تواند با تقویت ساختارهای مفصلی به شما کمک کند وضعیت راه رفتن سالم‌تر و بی‌خطرتری داشته باشید. افراد مبتلا به آرتریت زانو ممکن است متوجه شوند که ورزش‌هایی مانند دوچرخه‌سواری یا تای‌چی می‌توانند به بهبود دامنۀ حرکتی و مدیریت درد آن‌ها کمک کند.
مسکن‌ها و مکمل‌های بدون نسخه
برای درمان هر دردی نباید از یک مسکن قوی استفاده کرد. بسیاری از افراد می‌توانند درد زانوی خود را با مصرف مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا آسپرین کنترل کنند. این داروها، NSAID نامیده می‌شوند و دارای خواص ضدالتهابی هستند که بسیاری از علل مختلف زانو درد را برطرف می‌کنند.
افزودن برخی مکمل‌های بدون نسخه به رژیم غذایی شما نیز ممکن است برای شما مفید باشد. کندرویتین مکملی است که ممکن است به جلوگیری از تجزیۀ غضروف کمک کند. این مکمل اغلب با گلوکزامین ترکیب می‌شود. گلوکزامین نیز با محافظت از غضروف، به اثر ضربه‌گیری در مفاصل کمک می‌کند. کورکومین، مادۀ فعال در زردچوبه، نیز به عنوان یک مکمل موجود است. کورکومین یک آنتی‌اکسیدان است؛ یعنی می‌تواند به کاهش درد ناشی از التهاب کمک کند.
درمان‌های خانگی
پمادهای موضعی خانگی می‌توانند به اندازه برخی از داروهای بدون نسخه اثربخش باشند. دارچین، زنجبیل، کندر و روغن کنجد از دیگر مواد خانگی هستند که برای درد مفاصل مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
آنتی‌اکسیدان‌ها را نیز می‌توانید به رژیم غذایی خود اضافه کنید. آنتی‌اکسیدان‌ها در همه‌چیز از چای زنجبیل گرفته تا اسفناج وجود دارند.
روش RICE برای درمان زانو درد
روش RICE مخفف استراحت (Rest)، گذاشتن یخ (Ice)، استفاده از باندهای فشاری (Compression) و بالا نگه داشتن عضو (Elevation) است. این روش معمولا به عنوان یک درمان خانگی برای کشیدگی و رگ‌به‌رگ‌شدن استفاده می‌شود.
سوالات متداول در رابطه با زانو درد
چه زمانی برای زانو درد به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد زانوی شما شدید است یا زندگی شما را مختل می‌کند، وقت آن است که با یک متخصص مشورت کنید. اگر یکی از علائم زیر را دارید، هرچه سریع‌تر یک وقت ملاقات با دکتر خود بگیرید:
- درد یا تورم شدید
- کبودی شدید یا تغییر شکل ظاهریِ زانو
- ناتوانی در تحمل وزن خود روی زانو، یا داشتن احساس ضعف یا بی‌ثباتی در زانو
- ناتوانی در کامل خم کردن یا دراز کردن زانو
- داشتن تب یا سایر علائم عفونت
- شروع درد زانوی شما با یک آسیب‌دیدگی
آیا زانوبند درد زانوی شما را بیشتر می‌کند؟
زانوبند می‌تواند به حمایت و ثبات زانوی شما کمک کند، اما پیروی از دستورالعمل‌های استفاده از آن بسیار مهم است. زانوبند را برای مدت طولانی‌تر از آنچه توصیه می‌شود روی زانوی خود نبندید یا اگر پزشک آن را منع کرده است، از آن استفاده نکنید. اگر مطمئن نیستید که آیا زانوبند به شما کمک می‌کند یا به شما آسیب می‌رساند، قبل از بستن آن از پزشک خود بپرسید.
زانوبندهای فشاری به عنوان بخشی از روش RICE و به ویژه برای پیچ خوردگی‌های ساده مفید هستند.
گذاشتن کمپرس سرد برای زانو درد بهتر است یا کمپرس گرم؟
کمپرس گرم و سرد هر دو می‌توانند برای مدیریت بخش‌های مختلفی از زانو درد استفاده شوند. یخ به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند و برای آسیب‌دیدگی بهترین راه‌حل است. گرما می‌تواند به مدیریت درد، به ویژه در مفاصل سفت کمک کند. همچنین می‌تواند در افزایش تحرک نیز موثر باشد. گرما با «گرم شدن» مفاصل می‌تواند قبل از شروع فعالیت‌ها مفید باشد.
آیا طب سوزنی می‌تواند به تسکین درد زانو کمک کند؟
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد طب سوزنی (قرار دادن سوزن‌های نازک در نقاط ماشه‌ای خاصی روی بدن) می‌تواند به زانو درد کمک کند. طب سوزنی باید همیشه توسط یک متخصص انجام شود. طب سوزنی را در خانه امتحان نکنید.
آیا ارتز (وسایل کمکی حرکتی) برای زانو درد موثر است؟
بررسی‌های متفاوتی در مورد استفاده از کفش ارتز برای زانو درد وجود دارد. با این حال، اگر زانو درد شما ناشی از درد پا یا عدم وجود تکیه‌گاه یا بالشتک برای پاهای شما باشد، به احتمال زیاد ارتز می‌تواند به شما کمک کند. این وسایل کمکی حرکتی می‌توانند به تصحیح راه رفتن شما کمک کنند و فشار روی زانوهای شما را که ممکن است باعث درد شود، کاهش دهند. بیمۀ شما ممکن است هزینه‌های تهیۀ ارتز را نیز پوشش دهد. برای بررسی این موضوع می‌توانید با بیمۀ خود تماس بگیرید.
چگونه از پزشک خود یک نسخه برای زانوبند بگیریم؟
برخی از زانوبندها را می‌توان بدون نسخه تهیه کرد، اما شما می‌توانید برای شرایطی مانند استئوآرتریت یک نسخۀ مخصوص یا سفارشی از زانوبند را نیز دریافت کنید.
روش‌های درمانی جایگزین جراحی برای زانو درد چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو تنها زمانی پیشنهاد می‌شود که سایر درمان‌ها مانند فیزیوتراپی اثربخش نباشند.
برای جلوگیری از زانو درد چه‌کاری می‌توان انجام داد؟
کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای محافظت از زانو و جلوگیری از درد زانو انجام دهید.
- یک رژیم غذایی متعادل و سالم و وزنی مناسب داشته باشید. این بدان معناست که فشار اضافی بر مفاصل زانو وارد نمی‌شود و در نتیجه می‌توان از زانو درد جلوگیری کرد.
- به طور منظم ورزش کنید. این کار به تقویت عضلات اطراف زانو کمک می‌کند و انعطاف‌پذیری و تحرک مفاصل را افزایش می‌دهد.
- از کفش‌های مناسب استفاده کنید. کفش‌های مناسب و استاندارد به توزیع مناسب فشار روی زانو کمک می‌کند و در نتیجه از سر خوردن روی سطوح لغزنده که می‌تواند به زانوی شما آسیب برساند، جلوگیری می‌کند.
- از زانو زدن طولانی‌مدت یا زانو زدن روی سطوح سخت خودداری کنید. این کار می‌تواند به بالشتک محافظ زانو (کیسه‌های بورس) آسیب برساند و باعث زانو درد شود. اگر شغل شما یا سایر فعالیت‌های معمولی شما زانو زدن مکرر را شامل می‌شود، از زانوبند یا محافظ روی زانوی خود استفاده کنید تا از آسیب به بورس و رباط‌های اطراف زانو جلوگیری کنید.
در زمان زانو درد چه‌کاری می‌توان انجام داد؟
اگر زانو درد دارید، می‌توانید کارهای زیر را برای کاهش درد انجام دهید:
- ورزش منظم. اگرچه ممکن است هنگام زانو درد از انجام ورزش اجتناب کنید، ورزش منظم و فعال ماندن می‌تواند به کاهش درد شما کمک کند. ورزش‌هایی مانند شنا، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی به ویژه برای زانوی شما مفید هستند. این‌ها فعالیت‌هایی سبک هستند و به مفصل زانو فشار وارد نمی‌کنند اما به حفظ سلامت و تقویت عضلات شما کمک می‌کنند.
- کاهش وزن. اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به زانوهای شما وارد کند، درد شما را افزایش داده و ورزش را برای شما سخت‌تر کند. کاهش وزن حتی به میزان کم نیز می‌تواند تا حد زیادی درد زانو را کاهش دهد.
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی. فیزیوتراپیست می‌تواند در برنامهریزی و توصیۀ ورزش‌های مناسب برای کاهش درد زانو به شما کمک کند. یک کاردرمانگر می‌تواند تکنیک‌هایی مانند سرعت بخشیدن به فعالیت‌ها و انجام کارهای سخت در طول روز برای کاهش فشار اضافی روی زانو را به شما آموزش دهد.
- داروهای تسکین درد. داروهای مسکن اغلب توسط پزشک یا داروساز و برای کاهش درد و سفتی توصیه می‌شوند. همۀ داروها باید در دوزهای مناسب و در کوتاه‌ترین مدت ممکن مصرف شوند. از جملۀ داروهای تسکین درد می‌توان پاراستامول، NSAIDها یا کرم‌ها، پمادها و ژل‌های کپسایسین را نام برد. اگر مطمئن نیستید که کدام نوع داروهای مسکن برای شما مناسب است، با پزشک یا داروساز مشوریت کنید.
آیا اقدامی برای جلوگیری از جراحی زانو وجود دارد؟
درمان زانو درد در فرد می‌تواند متفاوت باشد. اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند بسیار مفید باشد و ممکن است به این معنی باشد که شما دیگر به جراحی نیاز ندارید.
ممکن است یک ترکیب از گزینه‌های درمانی که در بالا ذکر شد برای شما مفید واقع شود و از نیاز به جراحی جلوگیری کند. حمایت خانواده و دوستان نیز می‌توان به کاهش اضطراب و افسردگی که درد را بدتر می‌کند، کمک کند.
چه زمانی جراحی می‌تواند یک گزینۀ خوب باشد؟
اکثر افراد مبتلا به زانو درد به جراحی نیازی ندارند. با این حال، جراحی گزینۀ درمانی خوبی است و زمانی پیشنهاد می‌شود که گزینه‌های درمانی ذکر شده اثربخش نباشند. در موارد زیر پزشک معمولا جراحی زانو را توصیه می‌کند:
- زانوی شما بیشتر اوقات درد می‌کند و شما را از خوابیدن باز می‌دارد
- شما قادر به انجام فعالیت‌های روزانۀ خود نیستید
- درد زانو باعث افسردگی شما می‌شود
- شما به دلیل درد زانوی خود وابستگی پیدا می‌کنید
- زانوی شما مدام خالی می‌کند یا قفل می‌شود
- گزینه‌های درمانی ذکر شده برای شما موثر نباشد
اگر فردی در لیست انتظار برای جراحی باشد و همچنان درد داشته باشد، چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
پزشک یا جراح شما در مورد کارهایی که می‌توانید هنگام انتظار برای نوبت جراحی انجام دهید، برای شما برنامهریزی خواهد کرد.
همچنین ممکن است برای ارزیابی تحرک و عدم وابستگی شما را به یک فیزیوتراپیست و برای کمک در انجام فعالیت‌های روزانه شما را به یک کاردرمانگر ارجاع دهند. همچنین ممکن است شما در زمان انتظار برای جراحی برای کمک به مقابله با درد به مصرف داروهای مسکن نیاز داشته باشید.
اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کاهش وزن به رفع فشار اضافی روی زانو کمک خواهد کرد. همچنین ممکن است پزشک ورزش‌های مناسبی را برای کمک به حفظ تحرک به شما توصیه کند.
از دیگر گزینه‌های درمانیِ بدون جراحی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- انجام ورزش‌های سبک. ورزش منظم و فعال ماندن می‌تواند به کاهش زانو درد شما کمک کند. ورزش‌های سبکی مانند شنا، دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی به ویژه برای زانوی شما مفید هستند.
- تزریق مفصلی یا سایر انواع جراحی‌ها. تزریق مفصلی مانند تزریق استروئید می‌تواند به کاهش التهاب و درد در زانو شما کمک کند. در حالی که تزریق اسید هیالورونیک می‌تواند حرکت زانو را آسان‌تر کند. انواع دیگر جراحی می‌توان جراحی آرتروسکوپی و استئوتومی (برش استخوان) را نام برد. از پزشک خود دربارۀ جزئیات بیشتر آن‌ها و اینکه آیا این درمان‌ها در منطقۀ شما در دسترس هستند یا خیر سوال کنید.
- ابزارهای کمک به حرکت. ابزارهای کمکی حرکتی مختلفی مانند عصا، وسیلۀ کمکی راه رفتن و کفش‌های ضربه‌گیر وجود دارد که به شما کمک می‌کنند تا از جایی به جایی دیگر بروید. همچنین پارکینگ‌های متحرک نیز برای استفادۀ شما در دسترس هستند. این نوع پارکینگ‌ها از پارکینگ‌های معمولی عریض‌تر هستند و به مقصد شما نزدیک‌تر هستند.
کلینیک طب سنتی دکتر سریتا یکی از قدیمی‌ترین و حرفه‌ای ترین مراکز درمانی و خدماتی در زمینه طب سنتی است که با بهره‌گیری از پزشکان متخصص با سابقه، آماده ارائه خدمات درمانی به مراجعین محترم می‌باشد.
منبع: babylonhealth.com و healthnavigator.org.nz ؛
