آموزش فصد خون از آن جهت که فصد خون یا رگ زنی یک روش درمانی طب سنتی است که در درمان بسیاری از بیماریها مورد اشاره قرار گرفته، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
آموزش فصد خون و انجام آن، در گذشته با استفاده از یک ابزار فلزی به نام نیشتر اجرا میشد که به تیغ شباهت داشت و امروزه نیز فصد خون با استفاده از تیغ و آنژیوکت انجام میشود. در آموزش فصد خون یک پزشک متخصص طب سنتی متناسب با تشخیص خود و با یک ابزار مناسب یک رگ خاص را به طور مستقیم میشکافت تا خون از بدن خارج شود و بدین ترتیب پزشکان جوان با نحوه انجام فصد خون آشنا شوند.
هنگام آموزش فصد خون و یا حتی اجرای فصد گاهی اوقات ممکن است خون خارج شده را جمعآوری کرده و به منظور مصارف خاص پزشکی مورد استفاده قرار دهند. برای جمعآوری خون حاصل از فصد خون، معمولا خون را با استفاده از آنژیوکت و کیسۀ فصد خون ذخیره میکنند.
عموما در آموزش فصدخون نیز تأکید میشود که عمل فصد درد چندانی ندارد و در صورتی که تحت نظر یک پزشک متخصص طب سنتی انجام شود، عوارض و خطری نیز به همراه نخواهد داشت.
فصد رگ چیست؟
فصد رگ یک روش درمانی سنتی است که در آن با ایجاد برش یا سوراخ در رگ، خون از بدن خارج می شود. این روش درمانی از هزاران سال پیش در طب سنتی بسیاری از فرهنگ ها از جمله یونان باستان، مصر، چین و ایران استفاده می شد. در طب سنتی ایران، فصد رگ برای درمان بیماری های مختلفی مانند سردرد، سرگیجه و فشار خون بالا، مشکلات گوارشی و بیماری های پوستی از گذشته تاکنون،معمولا در ناحیه بازو، گردن یا پشت زانو انجام می شود.
در آموزش فصد خون از کدام رگها خونگیری انجام می شود؟
در آموزش فصد خون بیش از هر موردی بر این مسأله تأکید میشود که بیمار باید قبل از انجام فصد خون، حتما توسط یک پزشک متخصص طب سنتی معاینه شود و فصد خون را تنها در صورت تجویز پزشک طب سنتی انجام دهد. یک پزشک طب سنتی عوامل مختلفی مانند سن بیمار، چاقی و لاغری بیمار، مزاج بیمار، سبک زندگی بیمار، ضعف معده و سلامت کبد و فصل انجام فصد را بررسی کرده و در صورت نیاز عمل فصد را برای بیمار تجویز میکند.در آموزش فصد خون پزشک طب سنتی همچنین رگی که باید فصد شود و میزان خونی را که در فصد باید از بدن بیمار خارج شود را نیز تعیین میکند و آموزش میدهد.
در آموزش فصد خون تأکید میشود که برای شروع فصد، ابتدا بیمار متناسب با موقعیت رگی که باید فصد شود، باید در یک موقعیت مناسب قرار بگیرد.سپس پرستار نبض و فشار بیمار را یادداشت میکند. اگر رگ موردنظر روی دست یا پا بود، کمی بالاتر از رگ را با تورنیکه میبندند تا رگ برآمده شده و انجام فصد راحتتر شود.
سپس با یک پنبۀ آغشته به الکل محل فصد را ضدعفونی کرده و با یک تیغ بیستوری استریل، رگ را میشکافند تا خون از آن خارج شود. در این هنگام تورنیکه را شل میکنند تا فشار خون خارج شده کم و در نهایت متوقف شود.
در صورتی که تصمیم بر این باشد که خون خارج شده بر اثر فصد برای منظور دیگری استفاده یا جمعآوری شود، در آموزش فصد خون، عمل فصد نیز همانند عمل اهدای خون یا خونگیری انجام میشود. در واقع به جای انجام فصد با استفاده از تیغ، پزشک متخصص، خونگیریِ فصد با استفاده از آنژیوکت و کیسۀ فصد خون را انجام میدهد.
فصد خون با آنژیوکت چرا و چگونه؟
در آموزش فصد خون اشاره میشود که آنژیوکت وسیلهای است که برای تزریق سرم، خون و داروهای تزریقی از راه ورید استفاده میشود. نوک سوزن آنژیوکت، مخروطی شکل است و این شکل به خصوص نفوذ و وارد شدن این سوزن به پوست را آسانتر میکند. آنژیوکت سایزهای متخلفی دارد و هر سایز نیز رنگ متفاوتی دارد و از روی رنگها میتوان سایز آنژیوکت را تشخیص داد.
از جمله مواردی که در آموزش فصد خون با آنژیوکت روی آن تأکید میشود این موارد است که هر سایز و رنگ، ویژگی و کاربردهای مخصوص به خود را دارد. قبل از استفاده از آنژیوکتهای قطور حتما باید محل تزریق را از قبل بیحس کرد. ورم کردن یا قرمز شدن محل نفوذ آنژیوکت نشان دهندۀ اتصال نادرست آنژیوکت است و در این حالت، باید بلافاصله آنژیوکت را از بدن خارج کرد.
در صورتی که آنژیوکت کمی از پوست بیرون آمد، دوباره سوزن آن را به درون پوست فرو نکنید؛ این کار ممکن است در بیمار آمبولی ایجاد کند.
کیسۀ فصد خون یک محفظه ایمن و مناسب برای جمعآوری و نگهداری خون خارج شده از بدن است. کیسههای فصد خون انواع و سایزهای مختلفی دارند و از جنس خاصی ساخته شدهاند. جنس این کیسهها ممکن است از پلی استر، پلی اتیلن و آلومینیوم باشد. این کیسهها دارای استریل خارجی هستند و اجازه نمیدهند عوامل خارجی مانند رطوبت روی خون تاثیر بگذارند.
خون خارج شده از بدن را میتوان در کیسۀ فصد خون جمعآوری کرده و آن را با ایمنی کامل برای سایر مصارف پزشکی مورد استفاده قرار داد.
آموزش فصد درمانی
این آموزش فقط برای اطلاعرسانی است و جایگزین آموزش و نظارت متخصص طب سنتی نمیباشد. قبل از انجام فصد درمانی، حتماً با یک متخصص مشورت کنید. فصد درمانی یک روش درمانی سنتی است و اثربخشی آن هم قابل انکار نیست.
آماده سازی: بیمار باید در وضعیت راحتی قرار بگیرد. محل فصد باید با آب گرم و صابون شسته و ضدعفونی شود. ابزارهای مورد نیاز مانند تیغ، سوزن، و فنجان باید استریل شوند.
ایجاد برش: با استفاده از تیغ، یک برش کوچک در محل فصد ایجاد میشود. عمق برش باید به اندازه کافی باشد تا خون به راحتی جاری شود.
جمع آوری خون: خون با استفاده از فنجان یا ظرف مخصوص جمع آوری میشود. مقدار خون جمع آوری شده به نوع بیماری و تشخیص متخصص بستگی دارد.
بستن زخم: بعد از جمع آوری خون، زخم با استفاده از پانسمان استریل بسته میشود.
مراقبت های بعد از فصد درمانی: بیمار باید به مدت 24 ساعت از استحمام خودداری کند. از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید. از مصرف غذاهای تند و شور خودداری کنید. به مقدار کافی آب بنوشید.
عوارض احتمالی فصد درمانی: خونریزی عفونت کبودی سرگیجه ضعف موارد منع مصرف فصد درمانی: زنان باردار افراد مبتلا به کم خونی افراد دارای نقص سیستم ایمنی
آموزش فصد خون و معرفی رگهای مختلف برای فصد
آموزش فصد خون و اجرای فصد را میتوان با شکافتن رگهای وریدی (عروق سیاهرگی) و گاهی اوقات شکافتن رگهای شریانی (عروق سرخرگی) انجام داد و از این طریق مقدار اضافیِ خون و به طور کلی مواد زائد مربوط به اخلاط چهارگانه (خون، بلغم، صفرا و سودا) را از بدن خارج کرد.
در اکثر مواقع در آموزش فصد خون رگهای وریدی را میشکافند. موضعهای زیادی در بدن برای فصد وجود دارد که فصد هرکدام از آنها به منظور پیشگیری یا درمان بیماری خاصی انجام میشود. معمولترین نواحی که در آموزش فصد خون مورد تأکید قرار میگیرند، عبارتند از:
- فصد دست؛
- فصد پا؛
- فصد صورت؛
- فصد زیر زبان؛
- فصد بینی؛
- فصد گوش؛
آموزش فصد خون و انواع رگهای وریدی
رگهای وریدیِ قیفال، باسلیق، اکحل، اسلیم، حبل الذراع و ابطی از معمولترین رگهای قابل فصد دست و رگهای وریدی مابض، صافن و عرق النساء نیز از معمولترین رگهای قابل فصد پا در آموزش فصد خون به حساب میآیند.
موضعهای زیادی در بدن برای فصد وجود دارد که فصد هرکدام از آنها به منظور پیشگیری یا درمان بیماری خاصی انجام میشود.
آموزش فصد خون و فصد رگ قیفال
قیفال واژهای است که از زبان یونانی ریشه گرفته و در معنای کناره و جانب به کار میرود و از آنجا که این رگ در جانب ساعد دست قرار دارد، به آن ورید قیفال میگویند. جالب است بدانید که قیفال در کلمه پادشاه هم معنا میدهد و چون این رگ از سر که به نوعی در طب سنتی پادشاه بدن محسوب میشود، شروع میگردد، قیفال نامیده میشود.
در برخی متون طب سنتی در زبان فارسی به فصد رگ قیفال، فصد رگ «سر رو» نیز میگویند.
آموزش فصد خون و فصد رگ باسلیق؛
فصد رگ قیفال برای درمان بیماریهای مغز، چشم، حلق و به طور کلی هر زمان که قرار باشد خون از سر و گردن خارج شود، انجام میشود. در زبان یونانی باسلیق یا بازیلیک به پادشاه بلند مرتبه معنا میدهد، علت انتخاب این نام هم این بوده که رگ باسلیق یکی از وریدهای بزرگ منشعب شده از رگ ابطی است و علاوه بر این نیز با رگ دیگری ترکیب شده که از کتف منشعب میشود، رگ باسلیق از قسمت پایین و جانبی ساعد میگذرد.
فصد خون رگ باسلیق برای تنقیه و پاکسازی کل بدن البته به غیر از سر و گردن، به ویژه اعضایی مانند کبد، ران، ساق، پا و طحال انجام میشود.
آموزش فصد خون و فصد رگ اکحل؛
اکحل نیز به مانند قیفال ریشهای یونانی دارد و در لغت به معنای مرکب است، در واقع چون رگ الکحل بالای ورید باسلیق و زیر قیفال قرار گرفته است، مرکب خوانده میشود. با این توضیحات رگ اکحل در وسط ساعد، البته اندکی متمایل به بالا واقع شده است.
پزشکان طب سنتی معتقدند که خون رگ اکحل در مقایسه با سایر وریدها بیشتر است و خون آن نیز به رنگ سرمهای متمایل است و از این جهت نیز اکحل یا سرمهای خوانده میشود. تقریبا در درمان تمامی بیماریها از فصد رگ اکحل استفاده میکنند. به این رگ در زبان فارسی رگ بدن یا هفت اندام گفته میشود.
خون خارج شده از بدن را میتوان در کیسۀ فصد خون جمعآوری کرده و آن را با ایمنی کامل برای سایر مصارف پزشکی مورد استفاده قرار داد.
آموزش فصد خون و فصد رگ اسیلم؛
اسیلم از جمله رگهای معروفی است که در فصد خون مورد استفاده قرار میگیرد، محل قرارگیری این رگ بین انگشت چهارم و پنجم دست قرار دارد و اسم مصغر اسلم است، احتمالا انتخاب این نام برای این رگ به این دلیل بوده است که امکان فصد خون به صورت مورب نیز امکان پذیر است.
اما عموما پزشک متخصص طب سنتی فصد خون اسیلم را به صورت طولی انجام میدهد. از ابن سینا نقل شده است که فصد اسیلم برای درمان دردهای مفاصل در طب سنتی توصیه میشود و ملاقطب نیز در حاشیه خود بر کتاب قانون شیخ الرئیس فصد اسیلم دست چپ را برای درمان بواسیر در طب سنتی و دردهای مزمن پشت و کمر توصیه نموده است.
آموزش فصد خون و فصد رگ حبل ذراع؛
انتخاب نام حبل ذراع برای این رگ بدان سبب بوده که شکل و شمایل این شریان به ریسمانی باریک شبیه است. با اینکه پزشکان طب سنتی درمورد محل دقیق رگ حبل ذراع با هم اختلاف نظر دارند، ام تقریبا همگی متفقل القولند که این رگ از ساعد شروع و به انگشتان ختم میشود.
در مورد فواید فصد خون رگ حبل ذراع عقاید مختلفی وجود دارد، برخی فصد خون این رگ را برای درمان بیماریهای مختلف مفید دانسته و بعضی دیگر بر این عقیدهاند که اصلا چه ضرورتی به فصد خون رگی وجود دارد که حتی از محل دقیق آن نیز آگاه نیستیم.
آموزش فصد خون و فصد رگ ابطی؛
رگ ابطی شاخهای از رگ باسلیق است و از آرنج دست شروع میشود. باید دقت داشت که فصد خون رگ ابطی با سایر رگها متفاوت است و برای فصد این رگ ابتدا باید موضع فصد خون را به خوبی ماساژ داد و با آب گرم رگ را گشاد کرد، چرا که این رگ بسیار باریک و خون آن نیز غلیظ است.
فصد خون از پا و فصد مابض؛
رگ مابض درون زانو قرار دارد و از وریدهایی است که برای فصد خون در پا استفاده میشود. فصد خون رگ مابض بیشتر برای درمان دردهای مقعد و بواسیر کاربرد دارد. فصد این رگ برای تسکین دردهای کمر نیز مفید است.
فصد خون از پا فصد صافن؛
صافن در لغت به معنای سالم است و رگ بزرگی است که در قسمت مچ پا قرار دارد، رگ صافن از جمله رگهایی است که برای فصد خون از پا استفاده میشود. فصد صافن در درمان بیماریهای کبد و پاکسازی مغز مؤثر است.
فصد خون از پا و فصد عرق النساء
رگ عرق النساء نیز به مانند رگ صافن در قسمت مچ پا و البته در پشت پا قرار دارد، معمولا این رگ از روی شکل مدور و جریان سریع خون داخل آن قابل شناسایی است، فصد خون عرق النساء برای درمان بیماری سیاتیک کاربرد دارد و توسط پزشکان طب سنتی توصیه میشود.
معمولترین رگهای شریانی قابل فصد نیز عبارتند از:
- شریان صدغ که با نام شریان بناگوش نیز شناخته میشود.
- شریان خلف اذنین که در پشت دو گوش قرار دارد و فصد این شریان به منظور درمان چشم درد، اشک ریزش چشم و سردرد مزمن انجام میشود.
- شریان کف دست که بین انگشت شست و انگشت اشاره قرار دارد و فصد آن به منظور درمان دردهای مزمن کبد انجام میشود.
- در فصد این شریانها باید بسیار احتیاط کرد.
در فصد سیاهرگها را به صورت طولی و مورب و سرخرگها را به صورت عرضی میشکافتند. جراحت ناشی از برش عرضی زودتر از جراحت ناشی از برش طولی التیام پیدا میکند.
متقاضیان استفاده از خدمات طب سنتی و اعمال یدواوی، به ویژه فصد خون، باید توجه داشته باشند که مقالاتی از قبیل مقالهی آموزش فصد خون در وبسایت کلینیک طب سنتی دکتر سریتا صرفا برای آشنایی مخاطبان با این روشهای درمانی است و برای استفاده از راهکارهای طب سنتی در درمان بیماریها قبل از هر موردی، لازم است که نظر پزشک متخصص طب سنتی را جویا شویم.
برای رزرو نوبت به صورت آنلاین و حضوری و استفاده از خدمات طب سنتی کلینیک دکتر سریتا با کارشناسان ما تماس بگیرید.